1. Tổng quan về di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai
1.1. Vị trí địa lý của di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai
Di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai nằm trên trục quốc lộ 22B, thuộc ấp Tua Hai của xã Đồng Khởi, huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh. Từ trung tâm Tây Ninh, du khách di chuyển tầm 7 km về hướng Tây Bắc là có thể đến địa điểm này. Nhờ vị trí không quá xa khu vực trung tâm, đường đi thuận tiện nên hành trình khám phá trở nên dễ dàng hơn cho cả khách lẻ và các đoàn tham quan.
Xung quanh khu di tích là những cánh đồng lúa trải dài, tạo nên khung cảnh mộc mạc và thanh bình của vùng nông thôn Tây Ninh. Khi đến gần khu vực cổng chính, du khách có thể nhận ra một số mốc quen thuộc như trường THCS Đồng Khởi hay khu vực chợ Tua Hai, giúp việc định hướng trở nên nhanh chóng.
Không chỉ sở hữu vị trí thuận lợi, cảnh quan bao quanh khu di tích còn mang nét đặc trưng của miền Đông Nam Bộ: bầu không khí thoáng đãng, gió đồng phảng phất, ánh nắng chan hòa trên những cánh đồng lúa xanh rì. Tất cả tạo nên cảm giác nhẹ nhàng khi du khách vừa đặt chân đến đây, mở đầu cho một hành trình tìm về dấu ấn lịch sử của tỉnh Tây Ninh.
Di tích Chiến thắng Tua Hai ghi dấu chiến công cách mạng. (Nguồn: Sưu tầm)
1.2. Lịch sử hình thành di tích chiến thắng Tua Hai
Tua Hai bắt đầu là một tháp canh từ thời kháng chiến chống Pháp. Tên gọi Tua Hai được lý giải theo cách gọi dân gian bắt nguồn từ từ “la tour” của tiếng Pháp, mang nghĩa tháp canh. Sau khi quân Pháp rút khỏi Việt Nam vào năm 1956, nơi đây nhanh chóng trở thành điểm quân sự trọng yếu dưới sự trưng dụng của Mỹ – Ngụy. Tháp canh được cải tạo thành căn cứ quân sự, sử dụng làm trường huấn luyện biệt kích và là nơi đóng quân của Trung đoàn 32 thuộc Sư đoàn 21 Việt Nam Cộng hòa.
Căn cứ Tua Hai có diện tích hơn 36 ha. Trong thời gian bị đối phương kiểm soát, nơi đây được xây dựng hệ thống phòng thủ kiên cố gồm bờ thành cao 2 m, 48 tháp canh bố trí dày đặc, nhiều đoạn hàng rào kẽm gai ba lớp và các khu vực đất trống gài bom mìn. Hệ thống giao thông hào được đào theo mạng lưới rộng, giúp tăng tính linh hoạt cho lính gác và lực lượng tuần tra. Sự canh phòng được thực hiện thường xuyên nhằm tạo lớp bảo vệ vững chắc cho căn cứ.
Dựa trên tinh thần Nghị quyết 15 cùng sự lãnh đạo của Xứ ủy Nam Bộ, lực lượng cách mạng miền Nam đã triển khai trận tập kích lớn vào căn cứ Tua Hai. Đúng thời điểm nửa đêm 26 tháng 1 năm 1960, các mũi tấn công tiến vào từ bốn hướng chủ lực. Những khu vực quan trọng gồm sở chỉ huy, nhà xe, trại lính và kho vũ khí được lựa chọn làm điểm đột phá. Trong màn đêm im ắng, lực lượng cách mạng áp sát mục tiêu, kết hợp sử dụng đuốc lửa và trái pháo để làm suy yếu tinh thần đối phương.
Dù căn cứ có hệ thống phòng thủ kiên cố và lực lượng canh gác nghiêm ngặt nhưng trước tinh thần chiến đấu mạnh mẽ của quân dân, nơi đây nhanh chóng thất thủ. Trận đánh diễn ra trong ba giờ và kết thúc với thắng lợi thuộc về lực lượng cách mạng. Chiến thắng Tua Hai trở thành dấu mốc mở đầu cho phong trào Đồng Khởi lan rộng khắp miền Nam, góp phần thay đổi cục diện đấu tranh trong giai đoạn quan trọng này của lịch sử dân tộc.
Đến năm 1993, địa danh Tua Hai được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử văn hóa. Đây là bước ghi nhận ý nghĩa quan trọng của trận đánh cũng như giá trị truyền thống mà địa danh này đã góp phần lưu giữ. Trải qua nhiều năm, khu di tích được tôn tạo để trở thành điểm đến giàu dấu ấn lịch sử, là nơi người dân và du khách tìm về để ôn lại chặng đường đấu tranh kiên cường của quân dân miền Nam.
Bức phù điêu mô tả lại trận chiến kiên cường. (Nguồn: Sưu tầm)
2. Những khu vực tham quan nổi bật tại di tích chiến thắng Tua Hai
2.1. Khu vực khuôn viên di tích
Bước qua cổng vào, du khách sẽ cảm nhận ngay không gian rộng tới 36 ha của khu di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai. Đây từng là căn cứ quân sự kiên cố, nhưng giờ đã được tái thiết với diện mạo khang trang và sạch sẽ. Những lối đi được lát gạch thẳng hàng tạo thành đường dạo bộ thoáng đãng, dễ di chuyển đối với cả người cao tuổi lẫn các đoàn học sinh, sinh viên.
Khuôn viên được bao quanh bởi hàng rào sắt chắc chắn, giúp không gian trở nên gọn gàng và đảm bảo sự tôn nghiêm của một khu di tích cấp quốc gia. Trên dọc các lối đi, những bồn hoa nhỏ được chăm chút kỹ lưỡng, trồng các loại hoa quen thuộc như hoa trang, hoa giấy, hoa sứ hay dừa cạn. Nhờ vậy, mỗi bước chân đều mang đến cảm giác nhẹ nhàng khi sắc hoa rực rỡ góp phần tô điểm cho khu vực từng mang nhiều dấu tích chiến tranh này.
Không gian xanh là điểm nhấn đặc biệt của khuôn viên. Hàng cây được trồng đều hai bên, thân dáng vừa phải nhưng đủ để tạo bóng râm và giúp điều hòa không khí vùng Đông Nam Bộ thường nắng nóng. Dưới chân, thảm cỏ xanh phủ rộng khiến nơi đây luôn mang cảm giác mát mẻ, giúp du khách thư giãn sau chặng đường di chuyển.
Khu vực đỗ xe bên trong khuôn viên khá rộng, phù hợp cho cả những đoàn khách lớn. Vào những ngày cao điểm, không ít đoàn trường học tổ chức cho học sinh đến tham quan, tìm hiểu lịch sử. Các em được phân công hỗ trợ quét dọn khuôn viên vào một số dịp, góp phần duy trì cảnh quan sạch đẹp và nuôi dưỡng tinh thần trân trọng di tích trong thế hệ trẻ.
Khuôn viên rộng, sạch và phủ đầy cây xanh chính là điểm khởi đầu lý tưởng trong hành trình khám phá di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai. Không khí nơi đây khiến du khách vừa thư thái vừa trầm lắng, tạo sự kết nối tự nhiên giữa hiện tại và quá khứ.
2.2. Khu vực tượng đài chiến thắng
Điểm nhấn dễ nhận ra nhất khi tiến sâu vào khu di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai chính là tượng đài chiến thắng nằm ở vị trí trung tâm. Công trình được xây dựng bằng bê tông vững chãi, mô tả hình ảnh hai chiến sĩ với tinh thần quyết liệt trong những ngày đầu của phong trào Đồng Khởi. Dáng đứng mạnh mẽ, ánh nhìn hướng về phía trước thể hiện khí thế của lực lượng cách mạng trong trận tập kích Tua Hai năm 1960.
Kế bên tượng đài là trụ cột cao nổi bật với dòng chữ Chiến thắng Tua Hai. Đây là biểu tượng giàu ý nghĩa, là nơi nhiều du khách chọn làm điểm dừng chân để ghi lại khoảnh khắc trong chuyến tham quan của mình.
Từ vị trí tượng đài, hướng mắt sang bên trái, du khách sẽ nhìn thấy bức phù điêu lớn được chạm khắc chi tiết. Những hình ảnh nổi mô tả lại diễn biến trận đánh Tua Hai, từ sự chuẩn bị chiến đấu đến khí thế xung phong áp sát căn cứ. Các đường nét điêu khắc mang tính tả thực mạnh mẽ, gợi lên tinh thần quả cảm của quân dân Tây Ninh trong giai đoạn lịch sử quan trọng này.
Không chỉ là điểm check-in ấn tượng, khu vực tượng đài chiến thắng còn là nơi tổ chức các hoạt động kỷ niệm vào dịp 26 tháng 1 hằng năm. Nhiều chương trình nghệ thuật được tổ chức tại đây để tưởng nhớ sự kiện mở đầu phong trào Đồng Khởi, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước cho người dân địa phương và du khách thập phương.
Tượng đài chiến thắng trong di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai. (Nguồn: Sưu tầm)
2.3. Nhà bia tưởng niệm tại di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai
Từ khu vực tượng đài đi về bên phải, du khách sẽ đến nhà bia tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong sự nghiệp cách mạng. Công trình được xây dựng theo kiến trúc mái đình Nam Bộ quen thuộc, tạo cảm giác gần gũi và trang nghiêm khi bước vào.
Trung tâm nhà bia là tấm bia đá hoa cương màu đen được khắc chữ vàng rõ nét. Những dòng chữ trên bia gợi nhớ công lao của lớp cha anh đi trước và nhắc nhở mỗi thế hệ về tinh thần bất khuất trong cuộc đấu tranh giành độc lập. Trước bia tưởng niệm là lư hương đặt ngay ngắn, tạo điều kiện để du khách dâng hương và bày tỏ lòng tri ân.
Nhà bia tưởng niệm là điểm dừng chân không thể bỏ qua trong hành trình khám phá di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai. Nơi đây thường đón nhiều đoàn cán bộ, chiến sĩ và du khách từ khắp nơi đến tưởng niệm vào các dịp lễ lớn. Không gian tĩnh lặng, trang trọng giúp mỗi người có thêm những phút giây lắng đọng để nhớ về các anh hùng đã cống hiến cho độc lập dân tộc.
2.4. Nhà trưng bày hiện vật
Phía sau nhà bia tưởng niệm là khu nhà trưng bày – nơi lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị thuộc giai đoạn chiến tranh. Đây là khu vực giúp du khách hiểu sâu hơn về ý nghĩa của chiến thắng Tua Hai và vai trò của trận đánh trong phong trào Đồng Khởi.
Không gian trưng bày được sắp xếp khoa học, tập trung vào các nhóm hiện vật nổi bật như sa bàn mô phỏng căn cứ Tua Hai, bản đồ diễn biến trận đánh tháng 1 năm 1960, hình ảnh lá cờ Giải phóng và nhiều loại vũ khí từng được sử dụng trong giai đoạn đó. Các tờ báo cũ phản ánh tình hình cách mạng và những văn kiện quan trọng của đối phương cũng được lưu giữ cẩn thận.
Một trong những điểm được nhiều du khách chú ý là sa bàn mô phỏng căn cứ, đặt ở vị trí trung tâm của nhà trưng bày. Sa bàn cho thấy toàn cảnh 48 tháp canh, tường thành, hàng rào kẽm gai và hệ thống giao thông hào. Không chỉ tái hiện cấu trúc quân sự, sa bàn còn giúp du khách hình dung rõ cách lực lượng cách mạng triển khai trận tập kích vào đêm tháng 1 năm 1960.
Khu vực bản đồ diễn biến trận đánh cũng rất thu hút. Những mũi tên sáng được sắp xếp theo hướng tiến quân của lực lượng cách mạng, hỗ trợ việc hình dung lại chiến thuật tấn công từ bốn hướng chủ lực. Nhiều du khách thường dành thời gian quan sát kỹ khu vực này để hiểu rõ hơn về cách trận đánh được tổ chức.
Nhà trưng bày tại di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai mở cửa theo sự bố trí của ban quản lý. Du khách cần liên hệ trước khi đến nếu muốn tham quan khu vực này vì đây là nơi lưu giữ nhiều hiện vật quan trọng cần được bảo tồn cẩn thận.
3. Trải nghiệm khi đến di tích chiến thắng Tua Hai
3.1. Lắng nghe thuyết minh về chiến thắng Tua Hai
Một trong những trải nghiệm được nhiều du khách đánh giá cao tại di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai chính là hoạt động nghe thuyết minh từ cán bộ hoặc hướng dẫn viên tour. Thông qua cách kể chuyện mạch lạc, sinh động, hành trình tái hiện trận tập kích đêm 26 tháng 1 năm 1960 trở nên rõ nét hơn trong tâm trí người nghe.
Bên trong nhà trưng bày hiện vật có hệ thống âm thanh hỗ trợ thuyết minh tại sa bàn mô phỏng. Đứng trước mô hình căn cứ rộng lớn, du khách có thể vừa quan sát từng vị trí tường thành, kho đạn hay tháp canh vừa nghe diễn giải chi tiết về cách lực lượng cách mạng triển khai chiến thuật. Sự kết hợp giữa hình ảnh và âm thanh tạo nên cảm giác chân thật, giúp du khách hình dung rõ hơn quy mô cũng như mức độ quyết liệt của trận đánh.
Nếu đi theo đoàn hoặc đặt tour du lịch, du khách có thể yêu cầu hướng dẫn viên cung cấp thêm thông tin về bối cảnh lịch sử, tinh thần chiến đấu của quân dân Tây Ninh hay tầm ảnh hưởng của chiến thắng Tua Hai đối với phong trào Đồng Khởi. Những kiến thức này giúp chuyến tham quan không chỉ thú vị mà còn bổ ích cho cả học sinh, sinh viên và những ai muốn tìm hiểu sâu về lịch sử dân tộc.
3.2. Chụp ảnh lưu niệm trong khu di tích
Với cảnh quan thoáng đãng và nhiều công trình mang dấu ấn lịch sử, di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai là nơi lý tưởng để ghi lại những khoảnh khắc đẹp trong hành trình khám phá Tây Ninh. Du khách có thể lựa chọn nhiều vị trí để chụp ảnh, tùy theo sở thích và góc nhìn riêng.
Bức phù điêu mô tả trận đánh năm 1960 là điểm check-in được yêu thích bởi đường nét chạm khắc mạnh mẽ. Cấu trúc lớn cùng ánh sáng tự nhiên giúp tạo ra những bức ảnh sống động và giàu chiều sâu. Khu vực tượng đài chiến thắng cũng là nơi ghi lại nhiều khoảnh khắc đáng nhớ, đặc biệt là khi nắng buổi sáng hoặc buổi chiều tạo bóng đổ hài hòa trên tượng hai chiến sĩ.
Khuôn viên rộng với hàng cây xanh mướt, thảm cỏ và lối đi lát gạch sạch sẽ cũng là bối cảnh phù hợp cho những bức ảnh mang sắc thái nhẹ nhàng. Các đoàn học sinh, sinh viên hoặc gia đình thường chụp ảnh tập thể tại đây để lưu lại trải nghiệm tham quan.
Bên trong nhà trưng bày, du khách có thể chụp ảnh các hiện vật như lá cờ Giải phóng, sa bàn mô phỏng, bản đồ trận đánh hoặc các bài báo lịch sử. Đây không chỉ là những hình ảnh đẹp mà còn mang giá trị tư liệu, phù hợp với những ai yêu thích nghiên cứu hoặc muốn lưu giữ thông tin phục vụ học tập.
3.3. Dâng hương tại khu vực nhà bia
Nhà bia tưởng niệm là nơi trang trọng nhất trong hành trình tham quan di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai. Nhiều du khách dành thời gian dâng hương để tỏ lòng biết ơn với các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Hoạt động này không bắt buộc, nhưng là hành động thể hiện sự tôn trọng và lòng tri ân của mỗi người khi bước về một địa danh mang nhiều giá trị lịch sử.
Lư hương được đặt ngay trước bia đá hoa cương, tạo điều kiện để du khách dễ dàng thực hiện nghi thức dâng hương trong không gian yên tĩnh. Vào những ngày có sự kiện, nhà bia thường đón nhiều đoàn cán bộ, chiến sĩ đến tưởng niệm. Hình ảnh những người lính già, những đoàn học sinh hay các đơn vị địa phương đến dâng hương luôn để lại nhiều cảm xúc và giúp mỗi người hiểu rõ hơn về sự hy sinh của các thế hệ đi trước.
Các cán bộ, chiến sĩ ghé thăm và dâng hương tưởng niệm. (Nguồn: Sưu tầm)
Tại di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai, từng đoàn khách đã dâng hương để thể hiện lòng biết ơn sâu sắc. Một trong những hình ảnh tiêu biểu là cảnh Thượng tướng Lê Chiêm, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, thực hiện nghi thức tưởng niệm trong chuyến đến thăm. Khoảnh khắc này góp phần khẳng định tầm quan trọng của di tích Tua Hai trong dòng chảy lịch sử cách mạng.
4. Các điểm du lịch gần di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai
4.1. Núi Bà Đen
Trong hành trình khám phá Tây Ninh, Núi Bà Đen luôn là điểm đến nổi bật, được mệnh danh là “nóc nhà Nam Bộ” và cũng là một trong ba huyệt đạo thiêng của Việt Nam. Đây là nơi du khách tìm về hành hương, cảm nhận linh khí đất trời và tận hưởng sự an yên trong tâm hồn.
Trên đỉnh núi, tượng Phật Bà Tây Bổ Đà Sơn cao 72 m uy nghi giữa đất trời gợi nên cảm giác an lành. Từ quảng trường rộng lớn dưới chân tượng, du khách có thể men theo lối đi được thiết kế công phu để đến Tôn tượng Phật Bồ Tát Di Lặc bằng đá sa thạch khổng lồ biểu trưng cho niềm hoan hỷ, an lạc.
Tượng Phật Bà Tây Bổ Đà Sơn là hiện thân của trí tuệ, đức hạnh và lòng từ bi.
Vào mỗi tối thứ bảy, Lễ Dâng Đăng diễn ra với hàng ngàn ngọn đèn sáng lung linh, gắn liền với ước nguyện bình an của du khách. Không gian ấy, kết hợp cùng những làn gió lộng trên độ cao gần nghìn mét, mang đến một trải nghiệm khó quên.
Hàng ngàn du khách tham dự Lễ Dâng Đăng trên đỉnh thiêng Nam Bộ.
Núi Bà Đen còn là thiên đường “check-in”. Khu vườn Vô Ngã với hình mặt trăng khuyết nhìn xuống biển mây, cây cầu Ước cho du khách quan sát được toàn cảnh Tây Ninh hay các bậc thang dẫn lối lên tôn tượng Bồ Tát Di Lặc đều là những điểm dừng chân lý tưởng để lưu lại khoảnh khắc. Những bạn trẻ yêu thích sự mới lạ còn đặc biệt thích thú với kem Bà Đen – món ăn vặt được tạo hình ngộ nghĩnh như cáp treo, hoa sen hay cột mốc 986m.
4.2. Hồ Dầu Tiếng
Cách trung tâm Tây Ninh khoảng 38 km về phía Đông, hồ Dầu Tiếng trải dài qua ba tỉnh Tây Ninh, Đồng Nai (Bình Phước cũ) và TP.HCM (Bình Dương cũ). Được xây dựng từ năm 1981 đến 1985, công trình này không chỉ đảm nhiệm vai trò cung cấp nước tưới tiêu mà còn mở ra một cảnh quan du lịch đặc sắc.
Với diện tích rộng lớn, mặt hồ phẳng lặng như gương, xen kẽ các ốc đảo và ghềnh đá, hồ Dầu Tiếng mang lại không gian yên bình, thơ mộng. Đây là địa điểm lý tưởng để du khách cắm trại, ngắm bình minh hoặc ghi lại những bức hình lưu niệm.
Vẻ đẹp yên bình của người ngư dân đánh cá tại hồ Dầu Tiếng. (Nguồn: Sưu tầm)
4.3. Căn cứ trung ương cục Miền Nam
Căn cứ Trung ương Cục miền Nam nằm ở rừng Chàng Riệc, xã Tân Lập, tỉnh Tây Ninh, sát biên giới Campuchia. Đây từng là thủ đô cách mạng miền Nam, nơi đặt cơ quan đầu não lãnh đạo kháng chiến chống Pháp và Mỹ trong suốt nhiều năm.
Căn cứ Trung ương Cục miền Nam là điểm du lịch để nhớ về cội nguồn vô cùng ý nghĩa. (Nguồn: Sưu tầm)
Khu di tích được chia thành ba phân khu: Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, Căn cứ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam và Căn cứ Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Tại đây, du khách có thể tham quan nhà hội trường, bếp Hoàng Cầm, hầm trú ẩn, văn phòng làm việc của các lãnh đạo cách mạng cùng hệ thống giao thông hào còn được phục dựng.
Ngày nay, khu căn cứ không chỉ là minh chứng sống động về một giai đoạn lịch sử hào hùng mà còn là trường học thực tiễn giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về tinh thần kiên cường, bất khuất của dân tộc.
Di tích lịch sử văn hóa chiến thắng Tua Hai không chỉ lưu giữ chiến công mở màn phong trào Đồng Khởi mà còn là nơi để mỗi du khách tìm lại mạch nguồn truyền thống kiên cường của Tây Ninh. Với cảnh quan thoáng đãng, nhiều khu vực tham quan ý nghĩa và hành trình trải nghiệm giàu giá trị lịch sử, đây chắc chắn là điểm đến không thể bỏ lỡ trong chuyến khám phá vùng đất thánh đầy dấu ấn.
