1. Tổng quan về Vườn quốc gia Cúc Phương

1.1. Vị trí địa lý và quy mô của Vườn quốc gia Cúc Phương Thanh Hoá

Nằm sâu trong dãy núi Tam Điệp hùng vĩ, Vườn quốc gia Cúc Phương trải dài trên địa phận ba tỉnh Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa, cách trung tâm thủ đô Hà Nội khoảng 120 km.

Được thành lập từ năm 1962, Cúc Phương là vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam, với diện tích 22.408 ha, nổi tiếng là “lá phổi xanh” của miền Bắc. Vườn quốc gia Cúc Phương là điểm dừng chân yêu thích của nhiều du khách, đặc biệt vào mùa bướm rộ, khi hàng chục nghìn cánh bướm bay lượn giữa không gian rừng già, tạo nên khung cảnh rực rỡ hiếm có.

Lối vào Vườn quốc gia Cúc Phương. (Nguồn: Sưu tầm)

1.2. Đặc điểm đa dạng sinh học của Vườn quốc gia Cúc Phương Thanh Hóa

Được vinh danh là Vườn quốc gia hàng đầu châu Á năm thứ sáu liên tiếp tại World Travel Awards 2024, Cúc Phương mang trong mình hệ sinh thái phong phú, đặc trưng của rừng mưa nhiệt đới.

Nơi đây là ngôi nhà chung của hàng nghìn loài động, thực vật quý hiếm, trong đó có nhiều loài được ghi tên trong Sách đỏ Việt Nam. Cúc Phương còn được biết đến như thiên đường của loài bướm, với 378 loài, chiếm 38% tổng số loài bướm tại Việt Nam.

Trong số đó, nổi bật là bướm phượng cánh chim chấm rời, một loài quý hiếm được bảo vệ theo Công ước CITES về thương mại quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp. Các loài bướm phổ biến tại đây như bướm phấn, bướm phượng hay bướm giáp, cùng nhau tạo nên bức tranh thiên nhiên đầy sắc màu giữa khu rừng nguyên sinh Cúc Phương.

Mùa bướm tại rừng Cúc Phương thu hút du khách đến tham quan. (Nguồn: Sưu tầm)

2. Hướng dẫn di chuyển đến Vườn quốc gia Cúc Phương Thanh Hoá

2.1. Di chuyển từ Hà Nội và các địa phương khác

Trải dài trên địa phận ba tỉnh Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa, Vườn quốc gia Cúc Phương khá thuận tiện để di chuyển từ nhiều hướng khác nhau. Du khách có thể lựa chọn xe máy, xe khách hoặc ô tô tùy vào sở thích và thời gian.

Với những ai yêu thích cảm giác tự do và khám phá, xe máy chính là lựa chọn lý tưởng. Từ trung tâm Hà Nội, bạn có thể đi theo quốc lộ 1A, rẽ vào ngã ba Gián Khẩu, tiếp tục chạy về thị trấn Nho Quan, sau đó di chuyển thêm một quãng ngắn là đã tới cổng rừng Cúc Phương. Cung đường khá dễ đi, cảnh sắc hai bên tươi mát và trong lành, rất thích hợp cho hành trình ngắm cảnh kết hợp trải nghiệm.

2.2. Di chuyển trong rừng quốc gia

Bên trong khu rừng, du khách có nhiều cách để khám phá. Bạn có thể đi bộ, trekking nhẹ trên những con đường mòn xuyên rừng hoặc thuê xe đạp để thong thả ngắm cảnh. Ngoài ra, xe điện du lịch cũng là lựa chọn tiện lợi, phù hợp cho gia đình hoặc nhóm bạn muốn vừa tham quan vừa giữ sức cho những điểm dừng tiếp theo.

Mỗi hình thức di chuyển mang lại một trải nghiệm riêng, giúp bạn cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp hoang sơ và bầu không khí mát lành đặc trưng của Vườn quốc gia Cúc Phương.

3. Các địa điểm tham quan tại Vườn quốc gia Cúc Phương Thanh Hoá

3.1. Vườn thực vật Cúc Phương

Tuyến tham quan vườn thực vật có chiều dài khoảng 3 km, là nơi sưu tầm và gây trồng nhiều loài cây quý hiếm của Việt Nam và thế giới. Khu vực này không chỉ phục vụ công tác nghiên cứu, học tập mà còn mở cửa cho du khách đến khám phá, tìm hiểu hệ sinh thái rừng đặc trưng.

Dạo bước giữa không gian xanh mát, hít hà hương rừng trong lành, bạn sẽ cảm nhận rõ nét vẻ đẹp tĩnh lặng và thanh bình của thiên nhiên nơi đây.

Thân cây cổ thụ to lớn trong rừng nguyên sinh. (Nguồn: Sưu tầm)

3.2. Đỉnh Mây Bạc

Nằm ở độ cao khoảng 648 m so với mực nước biển, đỉnh Mây Bạc là điểm dừng lý tưởng dành cho những ai yêu thích chinh phục và ngắm cảnh. Từ đây, bạn có thể phóng tầm mắt chiêm ngưỡng toàn cảnh rừng Cúc Phương, nhìn xa xa thấy quần thể chùa Bái Đính và cố đô Hoa Lư.

Cung đường lên đỉnh núi có các đoạn dốc cao khá hiểm trở, nhưng phần thưởng xứng đáng là khung cảnh hùng vĩ và khoảnh khắc săn mây đầy ấn tượng. Đây cũng là điểm đến được nhiều người yêu du lịch mạo hiểm lựa chọn khi tới Cúc Phương.

3.3. Động Người Xưa tại Vườn quốc Gia Cúc Phương

Động Người Xưa là địa điểm có giá trị khảo cổ. (Nguồn: Sưu tầm)

Động Người Xưa, còn được gọi là Hang Đắng, là một di sản quý giá nằm trong khu vực vườn quốc gia. Nơi đây vẫn còn lưu giữ nhiều dấu tích cư trú, mộ táng và công cụ lao động của người tiền sử, mang giá trị lớn về mặt lịch sử và khảo cổ học.

Khi đặt chân vào hang, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những khối thạch nhũ lung linh và huyền ảo, như một bức tranh kỳ diệu được thiên nhiên kiến tạo qua hàng nghìn năm.

3.4. Hang Con Moong

Nằm trên địa phận tỉnh Thanh Hóa, Hang Con Moong gây ấn tượng với hình dáng đặc biệt, phần đá lớn nhô ra ngoài trông giống một con thú đang nằm nghỉ. Tên gọi “Con Moong” cũng từ đó mà ra.

Hang nằm giữa không gian yên bình, phía trước có dòng suối nhỏ róc rách, xung quanh là rừng già tươi tốt và đa dạng sinh học. Đây còn là di chỉ khảo cổ quan trọng, nơi từng là nơi sinh sống của người nguyên thủy, hiện đã được công nhận là Di tích Quốc gia.

3.5. Trung tâm cứu hộ linh trưởng

Các loài động vật linh trưởng quý hiếm được chăm sóc tại trung tâm. (Nguồn: Sưu tầm)

Bên cạnh cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, Vườn quốc gia Cúc Phương còn nổi tiếng là nơi bảo tồn và chăm sóc nhiều loài động vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng. Trung tâm cứu hộ linh trưởng là điểm đến thú vị, nơi bạn có thể quan sát và tìm hiểu về cuộc sống của các loài khỉ, voọc, vượn.

Các kiểm lâm viên tại đây luôn nhiệt tình chia sẻ về công tác cứu hộ, bảo tồn và kể cho du khách nghe những câu chuyện đầy cảm động về hành trình đưa các cá thể quý trở lại với tự nhiên. Đây là điểm tham quan mang tính giáo dục cao, đặc biệt được các em nhỏ yêu thích.

3.6. Bảo tàng Cúc Phương

Bảo tàng Cúc Phương được đông đảo du khách và các nhà nghiên cứu ghé thăm. (Nguồn: Sưu tầm)

Bảo tàng Cúc Phương được xây dựng nhằm lưu giữ và bảo tồn hàng nghìn mẫu vật quý hiếm. Bên trong trưng bày nhiều tiêu bản côn trùng, động vật và thực vật như chuồn chuồn, bọ que, ve sầu, chim, thú… cùng hơn 50 mẫu khảo cổ học có giá trị.

Nổi bật nhất là mẫu dương bản bò sát răng phiến có niên đại từ 230 đến 250 triệu năm trước, cùng hàng nghìn mẫu tiêu bản động thực vật khác. Đây là điểm dừng lý tưởng cho những ai yêu thích nghiên cứu, muốn hiểu sâu hơn về lịch sử hình thành và sự đa dạng sinh học của rừng Cúc Phương.

4. Các tour trải nghiệm Vườn quốc gia Cúc Phương Thanh Hoá

4.1. Tour trải nghiệm 1 ngày

Đường mòn xuyên qua Vườn quốc gia Cúc Phương. (Nguồn: Sưu tầm)

Hành trình bao gồm tham quan Trung tâm du khách, chương trình bảo tồn linh trưởng đầu tiên tại Đông Nam Á, khám phá động Người Xưa (đi bộ khoảng 300 mét), dạo bộ trong rừng nguyên sinh, chiêm ngưỡng Động Sơn Cung và quần thể năm cây chò chỉ (đi bộ vòng tròn khoảng 6 km).

Nếu yêu thích khám phá, bạn có thể lựa chọn tuyến đi bộ ngắn hơn đến cây đăng cổ thụ, với quãng đường khoảng 3 km.

Đối với du khách ưa mạo hiểm, tour trong ngày cũng có chương trình riêng dành cho người lớn, bổ sung thêm hoạt động trekking đỉnh Mây Bạc, ngọn núi cao nhất của Cúc Phương. Hành trình này dài khoảng 7 km, có hướng dẫn viên chuyên nghiệp đi cùng và cần đặt trước để đảm bảo an toàn.

Giá tour tham khảo:

• Người lớn: 160.000 VNĐ/người

• Trẻ em: 50.000 VNĐ/người

Du khách có thể lựa chọn đi bộ hoặc thuê xe điện với chi phí khoảng 20.000 VNĐ mỗi người. Phí gửi xe dao động từ 20.000 đến 35.000 VNĐ/xe mỗi ngày.

4.2. Tour thưởng ngoạn thiên nhiên Cúc Phương

Tour thưởng ngoạn thiên nhiên là lựa chọn nhẹ nhàng, phù hợp với những ai muốn tận hưởng không khí trong lành và tìm hiểu lịch sử hình thành của khu rừng.

Du khách sẽ bắt đầu chuyến đi tại cổng vườn, lắng nghe giới thiệu tổng quan về khu bảo tồn, sau đó tiếp tục tham quan cây chò ngàn năm tuổi. Trên đường trở ra, hành trình dừng tại động Người Xưa, nơi phát hiện nhiều di tích khảo cổ như công cụ bằng đá và xương hóa thạch có niên đại hơn 7.000 năm.

Quãng đường đi không dài, có hướng dẫn viên đồng hành nên du khách ở mọi độ tuổi đều có thể dễ dàng tham gia.

4.3. Tour trải nghiệm thiên nhiên cho trẻ em

Tham quan rừng Cúc Phương là hoạt động giáo dục ý nghĩa đối với các du khách nhỏ tuổi. (Nguồn: Sưu tầm)

Chương trình kéo dài từ 1 đến 2 ngày, được thiết kế riêng cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở. Các em sẽ được tìm hiểu về bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ môi trường, cứu hộ động vật hoang dã và rèn luyện nhiều kỹ năng sống bổ ích.

Hoạt động trải nghiệm bao gồm tham quan các điểm nổi bật trong vườn, tham gia trò chơi tập thể, vẽ tranh chủ đề môi trường và sinh hoạt nhóm. Buổi tối, các em được ăn tối và nghỉ đêm tại khu vực hồ Mạc, trong không gian mát lành của rừng núi.

Số lượng người tham gia: Từ 20 đến 50 người mỗi đoàn.

Giá tour tham khảo:

• Trẻ em: 710.000 VNĐ/người

• Người lớn đi kèm: 690.000 VNĐ/người

5. Gợi ý lịch trình du lịch Thanh Hóa 2 ngày 1 đêm

5.1. Ngày thứ nhất: Du lịch biển Sầm Sơn

Buổi sáng:

Du khách nhận phòng khách sạn và thưởng thức những món ăn đặc sản trứ danh của Thanh Hóa như bánh cuốn, chả tôm hay cháo canh nóng hổi.

Sau bữa sáng, bạn có thể di chuyển đến bãi biển Sầm Sơn để bắt đầu một ngày tham quan đầy thú vị. Du khách có thể đi dạo trên bãi cát trải dài trên bờ biển, cảm nhận ánh nắng chan hòa. Những người yêu thích thể thao có thể tham gia các trò chơi trên biển như: lái mô tô nước, dù lượn, đánh bóng chuyền…

Buổi chiều:

Du khách có thể ghé thăm chùa Cô Tiên để khám phá đời sống văn hóa người dân miền biển, chiêm ngưỡng kiến trúc cổ độc đáo của ngôi chùa. Chùa Cô Tiên nằm ở cuối dãy núi Trường Lệ, trên đỉnh hòn Đầu Voi về phía Tây Nam, là di tích nổi tiếng gắn liền với du lịch biển Sầm Sơn.

Ngôi chùa này còn được xếp loại di tích cấp quốc gia, năm 1960 Bác Hồ đi công tác tại Sầm Sơn đã nghỉ chân tại nơi đây.

Buổi tối:

Bạn có thể tản bộ dọc Quảng trường biển Sầm Sơn, nơi mỗi tối đều diễn ra show nhạc nước đầy sắc màu. Sự kết hợp giữa ánh sáng hiện đại, âm thanh sống động và nhịp điệu phun nước đồng bộ tạo nên khung cảnh lung linh, lãng mạn thu hút đông đảo người dân và du khách.

Quảng trường có sức chứa lên tới hơn 10.000 người, dài 2,6km, rộng 120m nối thẳng tới đại lộ Nam sông Mã, dẫn vào tổ hợp vui chơi giải trí Sun World Sam Son.

Quảng trường biển lung linh ánh đèn về đêm. (Nguồn: Sưu tầm)

Buổi tối, hãy thưởng thức hải sản tươi ngon tại các nhà hàng ven biển, sau đó dạo chơi phố đi bộ Sầm Sơn, nơi được ví như “ngọn đèn thắp sáng thành phố biển”, với không khí sôi động, náo nhiệt.

5.2. Ngày thứ hai: Khám phá Vườn quốc gia Cúc Phương

Buổi sáng, du khách khởi hành đến Vườn quốc gia Cúc Phương để tận hưởng không gian thiên nhiên trong lành và chiêm ngưỡng hệ sinh thái rừng nguyên sinh phong phú. Đây là cơ hội để khám phá thế giới động thực vật đa dạng, tìm hiểu về các loài quý hiếm và cảm nhận sự bình yên của núi rừng.

Những du khách yêu thích khám phá văn hóa, lịch sử có thể tham quan đền Nưa, động Am Tiên, một trong những danh thắng nổi tiếng của Thanh Hóa. Nơi đây gắn liền với cuộc khởi nghĩa của Bà Triệu, người anh hùng dân tộc đã đi vào sử sách. Khu vực này còn được xem là mảnh đất “địa linh nhân kiệt”, sở hữu phong cảnh nên thơ và không gian linh thiêng.

Trong tương lai không xa, tại vùng đất linh thiêng này sẽ kiến tạo nên “Huyền tích Am Tiên” – một quần thể du lịch quy mô gần 350 ha. Dự án hứa hẹn trở thành điểm đến tâm linh và văn hóa đẳng cấp quốc tế, nơi du khách được chiêm ngưỡng “Làng Huyền tích” độc đáo. Công trình này không chỉ tôn vinh Anh hùng dân tộc Bà Triệu mà còn mở ra cánh cửa quảng bá các giá trị văn hóa bản địa Việt Nam đến với thế giới.

6. Kinh nghiệm khi tham quan Vườn quốc gia Cúc Phương Thanh Hoá

Chuẩn bị hành trang kỹ càng để chuyến đi rừng thật trọn vẹn. (Nguồn: Sưu tầm)

Khi đến tham quan rừng Cúc Phương, bạn nên chuẩn bị trang phục gọn nhẹ, thoải mái và giày thể thao hoặc giày leo núi để thuận tiện di chuyển. Nên mang theo áo khoác mỏng, mũ rộng vành, kính râm, kem chống nắng và bình nước cá nhân để đảm bảo sức khỏe trong suốt hành trình.

Nếu có ý định đi sâu vào rừng hoặc tham gia trekking, bạn nên chuẩn bị thuốc chống muỗi, đèn pin cầm tay, áo mưa mỏng đề phòng thời tiết thay đổi.

Cúc Phương đẹp quanh năm, nhưng thời điểm lý tưởng nhất để khám phá là từ tháng 2 đến tháng 5, khi thời tiết khô ráo, mát mẻ và đặc biệt là mùa bướm bay rợp trời vào khoảng tháng 4 đến đầu tháng 5. Vào mùa này, hàng nghìn cánh bướm trắng, vàng và xanh lam rực rỡ tạo nên khung cảnh nên thơ.

Trong hành trình trekking hoặc thám hiểm hang động, du khách nên đi theo hướng dẫn viên và tuân thủ quy định an toàn. Không tự ý tách đoàn, đặc biệt tại các khu vực rừng rậm hoặc hang sâu. Một hành trình đến Vườn quốc gia Cúc Phương Thanh Hóa không chỉ là chuyến du lịch đơn thuần, mà còn là hành trình trở về với thiên nhiên.

Giữa không gian rừng nguyên sinh, tiếng chim hót, tiếng lá xào xạc và hương rừng dìu dịu như níu bước mỗi du khách. Cúc Phương không chỉ đẹp bởi cảnh sắc, mà còn bởi ý nghĩa về bảo tồn, sinh thái và niềm tự hào di sản Việt Nam. Hãy ghé thăm Vườn quốc gia Cúc Phương Thanh Hóa năm 2025, để cảm nhận trọn vẹn giá trị thiên nhiên, văn hóa và những trải nghiệm không thể nào quên