1. Giới thiệu tổng quan về đền thờ Lê Hoàn

1.1 Đền thờ Lê Hoàn ở đâu?

Nằm giữa trung tâm vùng đồng bằng châu thổ sông Chu, đền thờ Lê Hoàn tọa lạc trang nghiêm tại làng Trung Lập, xã Xuân Lập, tỉnh Thanh Hóa. Quần thể di tích có diện tích gần 4ha, cách trung tâm Thanh Hóa khoảng 50km về phía Tây Bắc. Đây là vùng đất đã chứng kiến những năm tháng đầu đời của vị hoàng đế Lê Đại Hành nổi tiếng.

Đền thờ Lê Hoàn nằm tại xã Xuân Lập, tỉnh Thanh Hóa. (Nguồn: Sưu tầm)

Chính trên mảnh đất linh thiêng này, Lê Hoàn đã chào đời, người được biết đến là vị vua khai sáng triều Tiền Lê đầy khí phách. Không gian quanh đền vẫn giữ trọn vẻ yên bình, giản dị của làng quê Bắc Trung Bộ, với ruộng lúa xanh tươi và dòng sông Chu uốn lượn mềm mại.

1.2 Nguồn gốc và ý nghĩa lịch sử

Theo truyền thuyết, mẹ của vua Lê Hoàn trong một lần đi bắt ốc đã sinh ra cậu bé khôi ngô, ánh mắt sáng và tiếng khóc vang dội. Thuở nhỏ, ông gắn với điềm rồng vàng ấp mình, một dấu hiệu về bậc đế vương. Nhờ tư chất thông minh, ham học và giỏi võ, Lê Hoàn sớm được vua Đinh Tiên Hoàng tin cậy, phong làm Thập đạo tướng quân, Điện tiền đô chỉ huy sứ. Sau biến cố vua Đinh bị ám hại, đất nước rối ren, giặc Tống và Chiêm Thành đe dọa, Lê Hoàn được tôn lên ngôi để giữ nước, an dân.

Đền thờ được nhân dân vùng Xuân Lập dựng lên để tưởng nhớ vua Lê Hoàn. (Nguồn: Sưu tầm)

Chỉ vài năm trị vì, ông lập nên chiến thắng Bạch Đằng năm 981, đánh bại quân Tống. Sự kiện chính thức khẳng định Đại Cồ Việt là quốc gia độc lập. Dưới triều Tiền Lê, đất nước hưng thịnh, nông nghiệp phát triển, văn hóa được chú trọng. Khi vua băng hà, nhân dân quê hương xã Xuân Lập lập đền thờ tưởng nhớ vua Lê Hoàn. Trải qua bao triều đại, đền thờ Lê Hoàn vẫn được trùng tu, trở thành di tích linh thiêng, biểu tượng cho lòng tôn kính vị anh hùng dân tộc.

1.3 Kiến trúc và không gian tâm linh

Đền thờ Lê Hoàn là di tích quốc gia đặc biệt, gồm quần thể kiến trúc thờ tự gắn liền với thân thế và gia tộc vua Lê Hoàn, trong đó có nền Sinh thánh, lăng Quốc mẫu, lăng Hoàng Khảo và lăng mộ Lê Đột.

Công trình được thiết kế theo bố cục chữ Công, gồm 13 gian nối tiếp nhau: tiền đường, trung đường và hậu cung. Kết cấu vì kèo mang đặc trưng kiến trúc thời Tiền Lê, với hệ thống giá chiêng, chồng rường, kẻ bẩy, kèo góc liên kết chặt chẽ, tạo nên tổng thể vững chãi và hài hòa. Các mảng chạm thủng, chạm bong, chạm nổi được thể hiện tinh xảo, lấy cảm hứng từ hoa lá và linh vật, mang đậm nét nghệ thuật truyền thống xứ Thanh.

2 tấm bia đá với niên đại hàng trăm năm tại đền thờ Lê Hoàn. (Nguồn: Sưu tầm)

Đền hiện còn lưu giữ nhiều hiện vật quý, trong đó có hai tấm bia đá thế kỷ XVII ghi lại thân thế, sự nghiệp nhà vua và ruộng thờ cúng, cùng 14 đạo sắc phong triều Lê và Nguyễn, các hoành phi, câu đối cổ kính. Những di vật này không chỉ có giá trị nghệ thuật và lịch sử, mà còn thể hiện rõ nét tinh thần “uống nước nhớ nguồn” và đời sống tín ngưỡng đặc trưng của người dân xứ Thanh.

2. Cách di chuyển và trải nghiệm hành trình

2.1 Từ Hà Nội đến đền thờ Lê Hoàn

Tuyến đường từ Hà Nội tới đền thờ Lê Hoàn kéo dài khoảng 170-180km, thời gian di chuyển thường từ 3 đến 4 tiếng. Du khách có nhiều phương tiện để lựa chọn khi muốn đến vùng đất tâm linh này.

Với ô tô cá nhân, nên di chuyển theo đường cao tốc Ninh Bình - Thanh Hóa, tiếp tục rẽ quốc lộ 47 đến Thọ Xuân, sau đó theo chỉ dẫn vào xã Xuân Lập. Du khách yêu thích đường sắt có thể đi tàu hỏa tới ga Thanh Hóa, sau đó bắt xe khách hoặc taxi đến đền thờ Lê Hoàn. Trên hành trình, những cảnh làng quê Bắc Trung Bộ yên bình hiện ra, mang lại trải nghiệm đáng nhớ cho chuyến đi.

2.2 Từ trung tâm Thanh Hóa đến Thọ Xuân

Từ trung tâm thành phố Thanh Hóa đến đền thờ Lê Hoàn là quãng đường 50km được nhiều người đánh giá là một trong những tuyến khám phá hấp dẫn của xứ Thanh. Lộ trình thuận tiện nhất là đi theo quốc lộ 47, sau đó theo bảng chỉ dẫn địa phương tới làng Trung Lập, xã Xuân Lập.

Trên đường đi, du khách sẽ bắt gặp những cánh đồng lúa trải dài, làng quê yên ả cùng dòng sông Chu hiền hòa. Những mái nhà cổ kính xen giữa cảnh quan thanh bình, tạo nên một bức tranh đặc trưng của đồng quê Việt Nam.

2.3 Lưu ý khi di chuyển và tham quan

Khoảng thời gian lý tưởng để đến đền thờ Lê Hoàn là vào buổi sáng sớm, khi tiết trời trong lành, dịu mát và ánh nắng nhẹ nhàng. Việc khởi hành sớm sẽ giúp tránh được nắng buổi trưa và mang lại trải nghiệm không gian linh thiêng trong sự tĩnh lặng.

Khung cảnh tôn nghiêm tại đề thờ Lê Hoàn. (Nguồn: Sưu tầm)

Khi vào khu di tích, du khách nên ăn mặc chỉnh tề, lịch sự để tỏ lòng kính trọng với nơi thờ tự. Đây cũng là cách thể hiện ý thức văn minh với không gian tâm linh.

Ban quản lý di tích luôn hỗ trợ, nhắc nhở du khách giữ gìn trật tự, vệ sinh chung và tuân thủ quy định về chụp ảnh. Sự hợp tác của mỗi người sẽ góp phần giữ gìn nét đẹp và giá trị bền vững cho đền thờ Lê Hoàn.

3. Những trải nghiệm nổi bật tại đền thờ Lê Hoàn

3.1 Lễ hội đền thờ Lê Hoàn

Hàng năm, từ ngày 7 đến 9/3 Âm lịch, đền thờ Lê Hoàn trở thành nơi tổ chức lễ hội truyền thống nhằm tưởng nhớ công lao của Đức vua Lê Đại Hành. Ngày chính lễ 8/3 Âm lịch là ngày mất của vua, thu hút đông đảo người dân, du khách về dâng hương kính lễ.

Lễ hội đền thờ Lê Hoàn được tổ chức vào tháng 3 âm lịch. (Nguồn: Sưu tầm)

Không khí lễ hội ngập tràn màu sắc văn hóa truyền thống. Lễ tế được thực hiện trang trọng theo nghi thức cổ xưa, sau đó đoàn rước kiệu diễn ra long trọng quanh khu vực đền. Những tiết mục văn nghệ dân gian như hát quan họ, múa rồng, múa lân góp phần tạo nên bầu không khí rộn ràng và kết nối cộng đồng.

Tuy không quá quy mô nhữngnhưng lễ hội tại đền thờ Lê Hoàn mang đậm nét đặc trưng của vùng đồng bằng sông Chu và xứ Thanh. Đây còn là dịp người dân cầu mong mùa màng bội thu, đất nước yên vui, đồng thời giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ.

3.2 Chiêm bái – cầu bình an, tài lộc

Khi bước chân vào không gian đền thờ Lê Hoàn, cảm giác thanh tịnh, trang nghiêm dễ dàng lan tỏa nhờ sự kết hợp của kiến trúc cổ và khí thiêng truyền đời. Hương trầm quyện trong không khí, ánh sáng lung linh từ những ngọn nến tạo nên khung cảnh linh thiêng đầy ấn tượng.

Hoạt động dâng hương cầu an, cầu tài lộc diễn ra quanh năm, đón tiếp đông đảo người dân địa phương và du khách phương xa. Nhiều gia đình tìm đến đây không chỉ để cầu nguyện mà còn để nghe kể về những trang sử hào hùng của vua Lê Hoàn, cảm nhận tinh thần kiên cường của dân tộc.

Bức tượng vua Lê Hoàn tại đền. (Nguồn: Sưu tầm)

Khi ngắm nhìn những hiện vật quý như sắc phong, hoành phi, đối liễn, du khách như được sống trong không khí lịch sử ngàn năm. Những câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của vua Lê Đại Hành do các bậc cao niên kể lại giúp truyền cảm hứng, bồi đắp lòng tự hào và ý thức giữ gìn truyền thống cho thế hệ kế tiếp.

4. Kết hợp các địa điểm du lịch tại Thanh Hóa

4.1 Biển Sầm Sơn

Nằm cách đền thờ Lê Hoàn khoảng 65km, biển Sầm Sơn là lựa chọn lý tưởng để kết thúc một ngày khám phá vùng đất Thanh Hóa. Bãi biển này nổi tiếng với bờ cát trắng mịn, làn sóng nhẹ nhàng, cùng hệ thống dịch vụ du lịch hiện đại. Sau chuyến tham quan không gian tâm linh, du khách có thể tận hưởng bầu không khí biển trong lành và thưởng thức hải sản tươi ngon bên người thân, bạn bè.

Quảng trường biển Sầm Sơn đẹp lung linh khi lên đèn. (Nguồn: Sưu tầm)

Và nhắc đến Sầm Sơn thì du khách cũng có thể ghé thăm khu quảng trường biển nổi tiếng. Quảng trường biển Sầm Sơn là điểm nhấn trung tâm của phố biển, gồm các hạng mục nổi bật như tượng đài, tuyến phố đi bộ, đài phun nước cùng hệ thống cây xanh tạo cảnh quan hiện đại. Nằm trên trục cảnh quan lễ hội rộng 15 ha, quảng trường có sức chứa hơn 10.000 người, là không gian diễn ra những sự kiện văn hóa, lễ hội và hoạt động cộng đồng sôi động bậc nhất Sầm Sơn.

4.2 Suối cá thần Cẩm Lương

Cách Thọ Xuân chỉ khoảng 20km, suối cá thần Cẩm Lương là điểm đến độc đáo với đàn cá thần ở suối làng Ngọc. Nơi đây hấp dẫn bởi những truyền thuyết linh thiêng về cá thần không bao giờ bị bắt, bên cạnh khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, thanh khiết.

Đến với suối cá thần, du khách không chỉ chiêm ngưỡng cảnh quan sơn thủy hữu tình mà còn được nghe những truyền thuyết huyền bí về thần núi, thần suối gắn với đời sống tâm linh của người Mường. Kết hợp tham quan đền thờ vua Lê Hoàn và suối cá thần Cẩm Lương sẽ mang đến hành trình trải nghiệm văn hóa – tâm linh trọn vẹn, đậm đà bản sắc vùng đất Thanh Hóa.

4.3 Núi Nưa - Am Tiên

Quần thể di tích núi Nưa - Am Tiên, cách đền thờ Lê Hoàn chừng 25-30km, là nơi gắn liền với hình ảnh nữ anh hùng Bà Triệu. Cảnh sắc thiên nhiên nơi đây nổi bật với những dãy núi đá vôi sừng sững, các hang động kỳ thú và bầu không khí trong lành, mát mẻ.

Đền Nưa là điểm đến tâm linh hàng đầu tại Thanh Hóa. (Nguồn: Sưu tầm)

Lên đến đỉnh núi, du khách như được bước vào không gian linh thiêng, huyền ảo giữa đại ngàn. Từ đây, phóng tầm mắt ra xa, có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh đồng bằng Thanh Hóa rộng lớn, trải dài trong sắc xanh của ruộng đồng và sông núi. Núi Nưa – Am Tiên không chỉ là di tích lịch sử mà còn là điểm đến lý tưởng để tìm về với thiên nhiên, tĩnh tâm và cảm nhận sức sống mãnh liệt của vùng đất anh hùng.

Đền thờ Lê Hoàn không chỉ là công trình kiến trúc có giá trị lịch sử mà còn là trung tâm gìn giữ văn hóa tâm linh, biểu tượng cho truyền thống "uống nước nhớ nguồn". Đây cũng là minh chứng cho lòng kiên cường, yêu nước và vẻ đẹp văn hóa xứ Thanh, xứng đáng là điểm dừng chân không thể bỏ qua khi khám phá mảnh đất Thanh Hóa giàu truyền thống.