1. Khám phá Nhà hát Chèo Hà Nam: hành trình trở về với văn hóa xưa

Nằm tại phường Phù Vân, tỉnh Ninh Bình, Nhà hát chèo Hà Nam nổi bật như viên ngọc giữa không gian văn hóa hiện đại. Vị trí này mang lại sự thuận tiện cho du khách thập phương trong hành trình thưởng thức nghệ thuật chèo, đồng thời dễ dàng kết hợp tham quan những điểm du lịch hấp dẫn lân cận.

Nhà hát chèo Hà Nam tọa lạc tại phường Phù Vân, tỉnh Ninh Bình. (Nguồn: Sưu tầm)

Quá trình hình thành và phát triển của Nhà hát chèo Hà Nam bắt nguồn từ Đoàn Chèo Hà Nam, một đơn vị nghệ thuật trải qua nhiều giai đoạn thay đổi gắn liền với lịch sử địa phương. Năm 2010 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi UBND tỉnh quyết định nâng cấp đoàn thành nhà hát, không chỉ khẳng định sự trưởng thành về tổ chức mà còn khẳng định vị thế của nghệ thuật chèo truyền thống trong bối cảnh đời sống hiện đại.

Nghệ thuật chèo tại đây đã trở thành một phần không thể thiếu của đời sống văn hóa miền Bắc, đặc biệt là trên mảnh đất sông Hồng. Từng vở diễn, từng âm hưởng của nhạc chèo tại nhà hát không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật mà còn là kết tinh của bao thế hệ, mang trong mình chiều sâu văn hóa và tình cảm của người dân đồng bằng Bắc Bộ. Nhà hát chèo Hà Nam không chỉ là nơi biểu diễn nghệ thuật mà còn giữ vai trò quan trọng trong việc nối kết các giá trị nhân văn và lịch sử, truyền tải những giá trị ấy đến các thế hệ hôm nay và mai sau.

Nhà hát chèo Hà Nam không chỉ là nơi bảo tồn mà còn là trung tâm phát huy nghệ thuật chèo qua các hoạt động thực tiễn phong phú. Đây là địa chỉ giữ gìn những làn điệu chèo cổ, đồng thời liên tục đổi mới để đưa chèo truyền thống đến gần hơn với khán giả. Các chương trình giao lưu, bồi dưỡng nghệ sĩ được tổ chức thường xuyên, giúp tạo động lực cho nghệ thuật chèo phát triển theo hướng bền vững, đồng thời giữ cho chèo luôn giữ được giá trị lịch sử và văn hóa.

Kiến trúc của nhà hát là sự kết hợp tinh tế giữa yếu tố hiện đại và truyền thống. Khu vực khán giả được thiết kế với sức chứa vừa phải, mang đến một không gian gần gũi, giúp nghệ sĩ dễ dàng kết nối và truyền tải cảm xúc tới người xem. Sân khấu rộng rãi, cùng với hệ thống âm thanh và ánh sáng hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo điều kiện tối ưu để thể hiện trọn vẹn các vở chèo mang đậm bản sắc Bắc Bộ.

2. Lịch sử phát triển và các giai đoạn chuyển mình của nhà hát chèo Hà Nam

2.1. Từ đoàn chèo đến nhà hát chèo Hà Nam

Nghệ thuật chèo xuất hiện tại Hà Nam từ những năm đầu thế kỷ XX, từng bước khẳng định vị thế là một trong những trung tâm chèo quan trọng của vùng đồng bằng sông Hồng. Đoàn Chèo Hà Nam bền bỉ hoạt động, sáng tạo và trau dồi nghệ thuật qua nhiều giai đoạn thăng trầm của lịch sử, trở thành điểm tựa vững chắc cho chèo địa phương.

Trong giai đoạn từ năm 1968 - 1997, Đoàn Chèo Hà Nam hợp tác, sát nhập cùng các đoàn Nam Định và Ninh Bình để thành lập Đoàn Chèo Hà Nam Ninh, một bước điều chỉnh theo yêu cầu về địa giới hành chính và tổ chức nghệ thuật của địa phương thời bấy giờ. Mặc dù gặp nhiều thử thách, các nghệ sĩ vẫn giữ vững tinh thần và bản sắc đặc trưng của chèo Hà Nam.

Đến tháng 4 năm 1997, sự ra đời trở lại của tỉnh Hà Nam mở ra giai đoạn hồi sinh cho nghệ thuật chèo địa phương. Đoàn nghệ thuật chèo được xây dựng, củng cố nhân lực và định hình phong cách riêng, giúp chèo Hà Nam dần khẳng định sự trở lại ấn tượng trên bản đồ sân khấu cả nước.

Năm 2010 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi đoàn chèo chính thức được nâng cấp thành Nhà hát chèo Hà Nam. Sự thay đổi này không chỉ về tên gọi, mà còn là tiền đề để bổ sung nguồn nhân lực, đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị kỹ thuật hiện đại. Nhờ vậy, nghệ thuật chèo tại đây có điều kiện phát triển đồng bộ, bền vững và vươn xa hơn, góp phần bảo tồn và lan tỏa giá trị văn hóa đặc sắc của vùng đất Hà Nam.

2.2. Giai đoạn sáp nhập vào Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật Hà Nam (từ 2018).

Năm 2018, Nhà hát chèo Hà Nam bước vào một giai đoạn phát triển mới khi trở thành bộ phận chuyên trách trong Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Hà Nam. Việc sáp nhập này được thực hiện theo chủ trương tối ưu hóa nguồn lực, tinh gọn hệ thống và nâng cao hiệu quả hoạt động nghệ thuật. Mô hình phối hợp linh hoạt giữa nhiều loại hình nghệ thuật, song vẫn đặc biệt chú trọng phát huy nghệ thuật chèo truyền thống, giúp bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa đặc sắc của địa phương.

Các nghệ sĩ biểu diễn tại Nhà hát chèo Hà Nam. (Nguồn: Sưu tầm)

Thay đổi này không chỉ nâng cao vị thế của chèo Hà Nam, mà còn góp phần lan tỏa giá trị của chèo tới cộng đồng rộng rãi. Nghệ thuật chèo được đưa vào hệ thống sinh hoạt văn hóa chung cấp tỉnh, tạo ra một môi trường thuận lợi để mở rộng giao lưu, hợp tác với các đoàn nghệ thuật trong và ngoài địa phương.

Giữ vai trò nòng cốt trong việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật chèo, Nhà hát chèo Hà Nam không chỉ đảm nhiệm việc dàn dựng, biểu diễn các vở chèo đặc sắc mà còn tham gia công tác đào tạo, hướng dẫn nghiệp vụ cho các nghệ sĩ trẻ. Đồng thời, nhà hát còn đăng cai những hoạt động bảo tồn, phát triển nghệ thuật chèo Bắc Bộ. Nhờ hội nhập vào hệ thống lớn hơn, nghệ thuật chèo Hà Nam đã có nhiều cơ hội mới để tiếp cận khán giả rộng rãi, củng cố vị trí vững chắc trong sinh hoạt văn hóa nghệ thuật quốc gia.

3. Các hoạt động biểu diễn và bảo tồn nghệ thuật

3.1. Đóng vai trò là trung tâm biểu diễn chèo Bắc bộ

Nhà hát chèo Hà Nam là nơi trình diễn, gìn giữ những vở chèo tiêu biểu của nghệ thuật Bắc bộ. Những tác phẩm như "Quan Âm Thị Kính" với ý nghĩa nhân văn sâu sắc, hay "Lưu Bình - Dương Lễ" khắc họa tình bạn chân thành, thường xuyên góp mặt trong các chương trình biểu diễn đặc biệt. Các vở diễn luôn được đầu tư kỹ lưỡng về nội dung, trang phục, đạo cụ nhằm đem lại trải nghiệm nghệ thuật trọn vẹn cho khán giả.

Tái hiện vở chèo “Lưu Bình - Dương Lễ”. (Nguồn: Sưu tầm)

Phong cách biểu diễn ở Hà Nam đề cao bản sắc truyền thống, chú trọng giữ gìn những nét đặc sắc của các làn điệu chèo cổ. Nghệ sĩ thể hiện trọn vẹn phong cách dân gian trong từng lời ca, điệu múa và sử dụng nhạc cụ truyền thống tạo nên không khí gắn bó giữa nghệ thuật và đời sống. Trang phục biểu diễn cũng được may theo kiểu mẫu cổ xưa, góp phần tôn vinh nét đẹp nguyên bản của nghệ thuật chèo.

3.2. Đóng góp vào bảo tồn, phát triển nghệ thuật chèo

Công tác giáo dục, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ luôn được Nhà hát chèo Hà Nam chú trọng thông qua việc phối hợp với các trường học tại địa phương. Những tiết mục biểu diễn chèo, chương trình tìm hiểu nghệ thuật chèo được tổ chức định kỳ, tạo nên môi trường giao lưu sinh động cho học sinh, sinh viên.

Sự kiện giao lưu, hợp tác nghệ thuật là cầu nối đưa nghệ thuật chèo Hà Nam kết nối với các địa phương. Nhà hát chèo Hà Nam thường xuyên tổ chức hoặc tham dự các trại sáng tác, lễ hội, hội diễn sân khấu chèo toàn quốc, tạo điều kiện cho nghệ sĩ học hỏi, nâng cao chất lượng sáng tác và biểu diễn.

Nhà hát còn là đơn vị đóng góp quan trọng trong các sự kiện lễ hội văn hóa địa phương và quốc gia. Lễ hội chèo Bắc bộ, lễ hội truyền thống đền Trần Thương, chùa Bà Đanh đều ghi dấu ấn của Nhà hát chèo Hà Nam. Các chương trình nghệ thuật này phục vụ hàng vạn lượt du khách, góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa Hà Nam với bạn bè trên cả nước.

4. Trải nghiệm xem chèo tại nhà hát chèo Hà Nam năm 2025

4.1. Cảm xúc và ấn tượng khi thưởng thức chèo tại nhà hát

Trong những đêm diễn tại Nhà hát chèo Hà Nam, du khách có dịp hòa mình vào không khí đậm đà văn hóa Bắc bộ. Âm thanh đàn nhị trầm bổng vang lên, nghệ sĩ xuất hiện với trang phục truyền thống rực rỡ, trình diễn các trích đoạn kinh điển đã tạo nên một không gian sinh động, đong đầy cảm xúc. Khán phòng luôn sôi động với những tràng pháo tay của người xem khi theo dõi từng động tác, lời ca, biểu cảm của nghệ sĩ.

Sau mỗi buổi diễn, hoạt động giao lưu cùng nghệ sĩ là trải nghiệm thu hút du khách, giúp hiểu thêm về nghệ thuật chèo và đời sống nghệ sĩ. Du khách có thể trò chuyện, tìm hiểu về quá trình làm nghề, thử khoác lên mình trang phục truyền thống hoặc đăng ký tham gia lớp học chèo để tham quan hậu trường, tiếp cận quy trình chuẩn bị cho một vở diễn tại Nhà hát chèo Hà Nam.

Để chuyến ghé thăm được trọn vẹn, du khách nên đặt vé sớm qua hệ thống website chính thức hoặc liên hệ trực tiếp tại quầy vé của nhà hát, đặc biệt trong các dịp lễ hội quan trọng. Việc chủ động tham khảo lịch diễn sẽ giúp lựa chọn vở diễn mong muốn, cũng như kết hợp hợp lý giữa lịch thưởng thức nghệ thuật và lịch trình tham quan các điểm đến nổi bật quanh khu vực.

4.2. Thông tin đặt vé, lịch diễn và lưu ý dành cho khách

Du khách tham quan Nhà hát chèo Hà Nam có thể đặt vé theo hai hình thức: trực tuyến qua hệ thống của Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Hà Nam hoặc mua trực tiếp tại quầy vé trước giờ biểu diễn. Những sự kiện trọng điểm thường ưu tiên hình thức đăng ký sớm hoặc bán vé tập thể cho các đoàn khách du lịch, giúp đảm bảo chỗ ngồi và thuận tiện cho việc tham gia.

Khi tham dự các buổi diễn, du khách nên lưu ý chọn trang phục phù hợp với không gian văn hóa truyền thống và có mặt trước giờ diễn khoảng 15 đến 30 phút để hoàn tất thủ tục nhận vé và lựa chọn chỗ ngồi tối ưu. Những vị trí gần sân khấu sẽ mang lại trải nghiệm trọn vẹn nhất về âm thanh, ánh sáng và cảm xúc từ nghệ sĩ.

Lịch diễn dự kiến năm 2025 của nhà hát bao gồm nhiều chương trình đặc sắc. Các đêm diễn lớn tập trung vào dịp Tết Nguyên đán, lễ hội truyền thống tháng 3, trung thu, và các ngày cuối tuần với các vở nổi tiếng như "Quan Âm Thị Kính", "Lưu Bình - Dương Lễ", "Chuyện làng nghề". Ngoài ra, nhà hát còn tổ chức các chương trình giao lưu và biểu diễn đáp ứng nhu cầu riêng của khán giả, tạo cơ hội trải nghiệm nghệ thuật chèo truyền thống một cách đa dạng và sinh động.

Trong năm 2025, nhà hát chèo Hà Nam sẽ tổ chức và biểu diễn nhiều chương trình đặc sắc. (Nguồn: Sưu tầm)

5. Gợi ý kết hợp tham quan trải nghiệm văn hóa tại Hà Nam

Sau khi thưởng thức nghệ thuật chèo tại Nhà hát chèo Hà Nam, du khách có thể tiếp tục hành trình khám phá những địa danh đặc sắc của Phủ Lý và Hà Nam cũ.

Chùa Bà Đanh, với kiến trúc cổ kính và không khí linh thiêng, là nơi lý tưởng để tìm hiểu về tín ngưỡng dân gian địa phương. Chùa Tam Chúc, một trong những quần thể tự nhiên và tâm linh ấn tượng của miền Bắc, du khách sẽ được trải nghiệm cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp kết hợp với văn hóa Phật giáo sâu sắc.

Các làng nghề truyền thống như Đọi Tam, nổi tiếng với nghề làm trống, mang đến cơ hội để du khách tìm hiểu quy trình làm trống truyền thống, khám phá văn hóa làng quê đặc trưng và lắng nghe những câu chuyện được chia sẻ tận tình từ các nghệ nhân địa phương.

Ẩm thực Hà Nam cũng là một điểm nhấn đặc sắc với những món ăn mang đậm bản sắc vùng miền như thịt dê núi, cá kho làng Vũ Đại, bánh cuốn chả. Hệ thống nhà hàng quanh Nhà hát chèo Hà Nam phục vụ thực đơn đặc sản, mang đến cho du khách hương vị quê nhà đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc bộ.

Đối với những du khách có kế hoạch lưu trú dài ngày, có thể kết hợp vui chơi, giải trí tại công viên Sun World Ha Nam, giúp chuyến du lịch trở nên phong phú và đa dạng hơn. Việc kết hợp giữa các hoạt động thưởng thức nghệ thuật truyền thống và giải trí hiện đại chắc chắn sẽ mang lại một hành trình trọn vẹn, đầy sắc màu và đáng nhớ.

Tận hưởng các trò chơi giải trí tại Sun World Ha Nam sau hành trình khám phá nhà hát chèo. (Nguồn: Sưu tầm)

6. Kinh nghiệm, lưu ý khi khám phá nhà hát chèo Hà Nam 2025

Trang phục và cách ứng xử phù hợp là yếu tố quan trọng thể hiện sự tôn trọng đối với nghệ thuật chèo truyền thống. Du khách nên chọn trang phục kín đáo, màu sắc nhã nhặn, tránh các loại trang phục quá ngắn hoặc quá nổi bật. Trong suốt buổi biểu diễn, khuyến khích không sử dụng điện thoại và giữ yên lặng để không làm ảnh hưởng tới nghệ sĩ cũng như các khán giả khác.

Việc chụp ảnh và quay phim tại Nhà hát chèo Hà Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định. Du khách có thể lưu giữ kỷ niệm tại khu vực sảnh, nhưng việc quay phim hay chụp ảnh trong lúc biểu diễn chỉ được thực hiện hạn chế, nhằm đảm bảo không gian nghệ thuật và bảo vệ quyền lợi tác phẩm. Trong trường hợp cần thiết, phải được ban tổ chức đồng ý.

Hạn chế quay phim, chụp ảnh trong lúc biểu diễn tại Nhà hát chèo Hà Nam. (Nguồn: Sưu tầm)

Để có trải nghiệm tốt nhất tại Nhà hát chèo Hà Nam, du khách nên thường xuyên kiểm tra lịch diễn trên các kênh thông tin chính thức của Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh, chủ động xác nhận và đặt vé trước, đặc biệt trong mùa lễ hội hoặc các dịp cao điểm. Với các nhóm khách lớn, việc đặt vé sớm sẽ giúp chọn được vị trí đẹp, tránh tình trạng hết chỗ.

Lưu ý rằng, sau khi Nhà hát chèo Hà Nam sáp nhập vào hệ thống trung tâm, mọi thông tin về lịch diễn, giá vé và sự kiện đều cần được kiểm tra tại kênh chính thống của Trung tâm, đảm bảo độ chính xác và cập nhật cao nhất cho chuyến tham quan.

Nhà hát chèo Hà Nam năm 2025 tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy nghệ thuật chèo truyền thống, trở thành điểm hẹn văn hóa không thể bỏ lỡ tại Hà Nam. Mỗi vở diễn được đầu tư kỹ lưỡng về nội dung, âm thanh và ánh sáng, mang đến trải nghiệm sống động và trọn vẹn. Tham dự biểu diễn tại nhà hát cũng là cơ hội để du khách góp phần giữ gìn và lan tỏa di sản văn hóa Bắc bộ, từ những làn điệu chèo cổ đến câu chuyện dân gian. Đây là điểm đến lý tưởng cho cả người dân địa phương và du khách, mang lại trải nghiệm văn hóa sâu sắc, đáng nhớ và đầy cảm xúc.