1. Giới thiệu tổng quan về bến tàu không số Hải Phòng

1.1. Vị trí địa lý và địa chỉ chính xác

Nằm trong lòng bán đảo thơ mộng, bến K15 nhờ được những dãy núi bao bọc, khu vực này trở thành một vịnh nhỏ yên bình, vừa mang vẻ đẹp riêng biệt của thiên nhiên vừa sở hữu ý nghĩa chiến lược đặc biệt trong lịch sử dân tộc.

Tên gọi "K15" được gắn liền với lịch sử quân sự Việt Nam. Chữ "K" là ký hiệu cho cảng còn số "15" liên quan đến Nghị quyết Trung ương Đảng lần thứ 15, khẳng định đường lối cách mạng cho miền Nam thời bấy giờ. Sự phối hợp này tạo nên biểu tượng sâu sắc, tô đậm vị thế lịch sử của bến tàu không số Hải Phòng trong cuộc kháng chiến dân tộc.

Bến K15 di tích lịch sử Hải Phòng. (Nguồn: Báo Lao Động)

1.2. Vai trò của bến tàu không số Hải Phòng

Bến tàu không số Hải Phòng từng là điểm khởi đầu Đường Hồ Chí Minh trên biển, nơi các lực lượng Hải quân Việt Nam tổ chức những chuyến "tàu không số" lặng lẽ nhưng dũng cảm. Những chuyến tàu đặc biệt này đã đảm nhận nhiệm vụ chuyển vũ khí, hàng hóa cùng nhân lực tiếp ứng cho chiến trường miền Nam suốt thời gian từ năm 1961 đến 1975.

Lợi thế địa hình bao gồm các vách núi bao quanh và vịnh kín gió tạo điều kiện cho nơi này trở thành hậu phương lý tưởng. Những chuyến tàu không gắn số hiệu được ngụy trang khéo léo và xuất phát bí mật, đảm bảo an toàn tuyệt đối trước sự kiểm soát của đối phương. Chính yếu tố này đã góp phần làm nên thành công cho hàng nghìn chuyến vận tải lặng thầm nhưng đầy kỳ tích.

Ngày nay, bến tàu không số Hải Phòng đã được lựa chọn làm "địa chỉ đỏ" để giáo dục truyền thống, thu hút đông đảo người dân cả nước. Bước sang năm 2025, dự án trùng tu với kinh phí đầu tư 235 tỷ đồng sẽ hoàn thành, tạo diện mạo mới hiện đại, bổ sung thêm nhiều trải nghiệm ý nghĩa dành cho du khách, đặc biệt các bạn trẻ mong muốn tìm hiểu về lịch sử dân tộc.

2. Ý nghĩa lịch sử của bến tàu không số Hải Phòng

Những đoàn tàu không số xuất phát từ bến tàu không số Hải Phòng đã góp phần tạo nên chương sử hào hùng của ngành hàng hải Việt Nam. Mỗi con tàu không gắn biển số đều mang trên mình nhiệm vụ tuyệt mật, vượt qua vòng vây đối phương, bất chấp cả mưa bão để đưa khí tài, hàng hóa thiết yếu và nhân lực vào miền Nam.

Những tàn tích còn sót lại tại bến tàu không số Hải Phòng. (Nguồn: Báo Thanh Niên)

Trong khoảng thời gian từ 1961 đến 1975, bến tàu không số Hải Phòng trở thành nơi xuất phát cho gần 1.800 chuyến tàu lên đường giữa đêm. Chỉ số này gắn với lượng hàng hóa vận chuyển lên tới 153.000 tấn, bao gồm cả khí tài và nhu yếu phẩm phục vụ kháng chiến. Ẩn phía sau những con số là sự hi sinh lặng lẽ của Đoàn 759, sau này là Lữ đoàn 125 Hải quân, với nhiều chiến sĩ đã ngã xuống để gìn giữ bí mật quốc gia.

Đêm ngày 11/10/1962 để lại dấu ấn khó quên khi chuyến tàu gỗ đầu tiên rời bến tàu không số Hải Phòng mang theo 15-20 tấn vũ khí, cập bến thành công tại Cà Mau. Sự kiện này đã mở ra phong trào vận tải bí mật trên biển, đặt nền móng cho những chiến thắng vang dội thời gian sau đó. Nhiều anh hùng tiêu biểu như Nguyễn Phan Vinh, Nguyễn Chánh Tâm, Nguyễn Văn Hiệu đã trở thành đại diện cho ý chí kiên cường và lòng hy sinh cao cả của dân tộc.

Tàu HQ671, phương tiện từng tham gia tuyến vận tải này, đã được công nhận là Bảo vật Quốc gia năm 2017, cho thấy giá trị lịch sử nổi bật của tuyến đường này. Đến năm 2024, bến tàu không số Hải Phòng cùng tuyến Đường Hồ Chí Minh trên biển cũng được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt, xác nhận tầm ảnh hưởng to lớn trong tiến trình giải phóng dân tộc.

3. Tham quan bến tàu không số Hải Phòng

3.1. Công trình, biểu tượng và không gian di tích

Khi đến tham quan bến tàu không số Hải Phòng, du khách có cơ hội chiêm ngưỡng một không gian di tích được tổ chức hợp lý, cân đối giữa giá trị linh thiêng và yếu tố giáo dục truyền thống. Đài tưởng niệm cùng tượng đài các anh hùng liệt sĩ tàu không số được dựng trang trọng, tôn vinh những người con đã cống hiến trọn đời cho sự độc lập, tự do của dân tộc.

Biểu tượng cánh buồm trắng tọa lạc nổi bật trên bệ lục lăng đá xanh đen, hai bên là hình ảnh bánh lái tàu, trở thành điểm nhấn độc đáo trên cầu tàu vươn ra biển. Công trình này được hoàn thành vào năm 2006 và vừa được tu bổ, phục dựng hiện đại, nhấn mạnh hình ảnh uy nghi cho dịp năm 2025.

Biểu tượng cánh buồm trắng nổi bật tại bến K15. (Nguồn: Sưu tầm)

Không gian mô phỏng tàu không số cùng các dấu tích cọc gỗ cổ giúp du khách hình dung sinh động về quá khứ, về những chuyến vận tải bí mật vượt biển. Đền thờ Nam Hải Thần Vương và khu vực thờ các anh hùng liệt sĩ tàu không số mang lại bầu không khí tâm linh, là nơi người dân và du khách thành kính đến dâng hương, tưởng nhớ công lao các anh hùng.

3.2. Lễ hội truyền thống và hoạt động tưởng niệm đặc sắc

Mỗi độ tháng 8, bến tàu không số Hải Phòng lại trở nên trang nghiêm khi diễn ra Lễ dâng hương tưởng niệm các chiến sĩ hy sinh trên tàu không số. Không khí linh thiêng lan tỏa khắp khu di tích khi nhiều người dân cùng du khách khắp nơi tập trung thắp hương, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc trước công lao của các anh hùng.

Khung cảnh lễ dâng hương tại bến K15. (Nguồn: Báo Tiền Phong)

Hoạt động kể chuyện truyền thống do các cựu chiến binh và hướng dẫn viên đảm nhận sẽ giúp khắc họa rõ nét hơn về "Đường Hồ Chí Minh trên biển". Du khách không chỉ lắng nghe ký ức lịch sử sống động từ các nhân chứng mà còn được tận tay khám phá những hiện vật, tài liệu quý giá, thể hiện trọn vẹn bức tranh hào hùng của một thời chiến tranh.

Nhiều chương trình giáo dục truyền thống dành riêng cho học sinh, sinh viên cũng được tổ chức thường xuyên tại đây, đa dạng về hình thức như chiếu phim tài liệu, tham quan thực địa trên cầu tàu, xem mô hình tàu không số. Những trải nghiệm này mang đến cho thế hệ trẻ thêm hiểu biết sâu sắc về giá trị lịch sử của bến tàu không số Hải Phòng, đồng thời khơi dậy niềm tự hào cùng ý thức trách nhiệm với lịch sử dân tộc.

4. Hướng dẫn di chuyển đến bến tàu không số Hải Phòng

4.1. Hướng dẫn di chuyển từ trung tâm thành phố Hải Phòng

Bắt đầu hành trình từ trung tâm thành phố Cảng, du khách hướng về phía Nam qua đường Phạm Văn Đồng khoảng 20 km sẽ đến Đồ Sơn. Con đường này tương đối thuận tiện, mặt đường trải nhựa bằng phẳng, thích hợp cho nhiều loại phương tiện di chuyển.

Khi đến khu vực Đồ Sơn, du khách tiếp tục dọc theo các bãi tắm khu I, khu II rồi tới khu III. Bến tàu không số Hải Phòng nằm ngay dưới chân đồi Vạn Hoa, sát Casino Đồ Sơn. Các biển chỉ dẫn được lắp đặt rõ ràng, hoặc có thể hỏi thăm người dân địa phương để nhận được sự hướng dẫn chu đáo.

4.2. Di chuyển từ Hà Nội và các tỉnh phía Bắc

Du khách xuất phát từ Hà Nội có thể lựa chọn nhiều phương tiện đến bến tàu không số Hải Phòng. Xe khách từ bến Gia Lâm hoặc Mỹ Đình đến Đồ Sơn, thời gian đi khoảng 2 đến 2.5 giờ.

Nếu yêu thích trải nghiệm ngắm cảnh, du khách có thể đi tàu hỏa từ Hà Nội đến ga Hải Phòng. Sau đó, lựa chọn taxi hoặc xe buýt, di chuyển thêm 30 đến 40 phút để đến Đồ Sơn. Đây là lựa chọn phù hợp cho ai muốn tận hưởng cảm giác thong thả và tiết kiệm chi phí.

Người sử dụng xe cá nhân có thể đi theo tuyến cao tốc Hà Nội – Hải Phòng sau đó rẽ sang quốc lộ 5 về hướng Đồ Sơn, quãng đường tổng cộng gần 120 km. Thời gian dự tính từ 2 đến 2.5 giờ tùy vào giao thông. Lời khuyên là nên khởi hành từ sáng sớm để thuận tiện và nhớ kiểm tra kỹ tình trạng phương tiện trước chuyến đi để đảm bảo an toàn.

4.3. Gợi ý các địa điểm du lịch nổi tiếng khác tại Hải Phòng

4.3.1. Phố đi bộ Tam Bạc

Nằm bên dòng sông Tam Bạc thơ mộng, phố đi bộ Tam Bạc là điểm hẹn lý tưởng cho du khách khi đến Hải Phòng. Dãy nhà cổ kiểu Pháp xen lẫn quán cà phê, nhà hàng tạo nên không gian vừa cổ điển vừa hiện đại. Buổi tối, ánh đèn lung linh phản chiếu mặt nước khiến nơi đây trở thành điểm check-in cực kỳ lãng mạn.

4.3.2. Bãi biển Đồ Sơn

Cách trung tâm thành phố khoảng 20 km, Đồ Sơn là khu nghỉ dưỡng biển lâu đời nổi tiếng với bãi cát mịn và làn nước trong xanh. Du khách có thể tắm biển, dạo chơi khu I, khu II hoặc tham quan biệt thự Bảo Đại mang đậm dấu ấn lịch sử. Hải sản tươi sống và cảnh hoàng hôn lãng mạn cũng là điểm nhấn khó quên tại đây.

4.3.3. Đảo Cát Bà Cáp treo Sun World Cat Ba

Đảo Cát Bà là một trong những hòn đảo đẹp nhất của Hải Phòng. Đây cũng là địa điểm du lịch nổi tiếng hàng đầu bởi sở hữu vô vàn cảnh đẹp thiên nhiên, từ những bãi tắm với làn nước xanh trong tới những khu vườn nguyên sinh xanh mát, mang đến cảm giác “chữa lành” cho nhiều du khách. Đặc biệt, để di chuyển đến đảo Cát Bà, bạn không cần phải mất quá nhiều thời gian đi phà như trước mà có thể trải nghiệm tuyến cáp treo Sun World Cat Ba, rút ngắn thời gian di chuyển xuống chỉ còn chưa đến 15 phút. Trải nghiệm cáp treo Sun World Cat Ba là hành trình đặc biệt đưa du khách băng qua biển từ Cát Hải đến đảo Cát Bà chỉ trong vài phút. Từ cabin cáp treo, bạn có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh vịnh Lan Hạ hùng vĩ, những dãy núi đá vôi và làn nước xanh ngọc. Đây là lựa chọn lý tưởng cho ai muốn vừa tham quan vừa tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên từ góc nhìn mới.

Trải nghiệm tuyến cáp treo 3 dây tại Sun World Cat Ba. ( Nguồn: Sưu tầm)

4.3.4. Nhà hát lớn Hải Phòng

Tọa lạc giữa trung tâm thành phố, Nhà hát lớn Hải Phòng mang phong cách kiến trúc Pháp cổ điển, là biểu tượng văn hóa và niềm tự hào của người dân đất cảng. Công trình hơn trăm năm tuổi này thường được chọn làm địa điểm tổ chức sự kiện, biểu diễn nghệ thuật và là nơi lý tưởng để check-in khi dạo phố.

4.3.5. Bảo tàng Hải Phòng

Bảo tàng Hải Phòng là nơi lưu giữ hàng nghìn hiện vật, hình ảnh và tư liệu quý về lịch sử, văn hóa, con người thành phố. Không gian trưng bày được bố trí khoa học, giúp du khách hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của vùng đất cảng. Đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích tìm hiểu văn hóa địa phương.

5. Kinh nghiệm tham quan và lưu ý quan trọng

5.1. Chọn thời điểm tham quan đẹp

Thời gian hợp lý nhất để ghé thăm bến tàu không số Hải Phòng là từ tháng 4 đến tháng 9, thời điểm mà thời tiết ổn định, trời trong và biển lặng, thuận lợi cho việc tham quan và chụp ảnh. Sáng sớm và hoàng hôn là hai thời khắc ánh sáng đẹp nhất, lý tưởng để lưu giữ lại những bức hình bên biểu tượng cánh buồm trắng.

Du khách không nên bỏ lỡ cơ hội check-in tại những không gian tiêu biểu như biểu tượng cánh buồm, cầu tàu vươn ra biển, tượng đài trang nghiêm, mô hình tàu không số cũng như đền thờ Nam Hải Thần Vương. Còn đó những dấu tích cọc gỗ cũng là điểm nhấn lịch sử nên được ghi vào bộ sưu tập ảnh.

5.2. Trang phục và vật dụng nên chuẩn bị

Việc lựa chọn trang phục gọn gàng, nhã nhặn thể hiện sự thành kính khi đặt chân vào khu di tích lịch sử. Du khách nên chuẩn bị mũ nón, nước uống, giày bệt hoặc dép quai hậu để tiện di chuyển trên các lối đi và bậc thang. Khi có ý định dâng hương, chỉ cần lễ vật vừa phải, giản dị nhưng trang trọng, phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc.

Du khách mặc trang phục nghiêm trang khi đến tham quan bến K15. (Nguồn: Sưu tầm)

5.3. Hành xử ứng xử văn minh trong khu di tích lịch sử

Du khách cần thực hiện nghiêm túc các quy định về giữ gìn vệ sinh trong khu di tích, không mang đồ ăn vào khuôn viên để bảo vệ môi trường. Tránh hành động leo trèo lên các công trình, không sử dụng loa lớn hoặc gây ồn ào tại khu vực tưởng niệm để duy trì không khí trang nghiêm. Việc nghiêm chỉnh thực hiện những quy định bảo tồn không gian di sản là trách nhiệm của mọi người.

Đừng quên tránh viết, vẽ lên công trình và luôn bỏ rác đúng nơi quy định để cùng bảo vệ bến tàu không số Hải Phòng cho mai sau. Mỗi du khách đều góp phần gìn giữ không gian linh thiêng, sạch đẹp, lan tỏa giá trị di sản cho cộng đồng.

Bến tàu không số Hải Phòng mang đậm dấu ấn về lịch sử, giáo dục và trải nghiệm du lịch của thành phố Cảng, trở thành địa chỉ giá trị trong hành trình khám phá và tri ân. Hãy xây dựng kế hoạch đến thăm nơi đây, cùng gìn giữ và phát huy truyền thống Việt Nam gửi tới thế hệ hôm nay cũng như tương lai.