1. Chùa Tam Chúc – Quần thể Phật giáo lớn nhất Việt Nam

Chùa Tam Chúc – Quần thể Phật giáo lớn nhất Việt Nam (Ảnh: sưu tầm)

Nằm tại phường Tam Chúc, tỉnh Ninh Bình (thuộc xã Ba Sao, Huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam cũ), chùa Tam Chúc là một trong những quần thể Phật giáo lớn nhất và độc đáo nhất ở Việt Nam. Với diện tích hơn 5.100 ha, chùa nằm soi bóng giữa hồ nước rộng và núi đá vôi trùng điệp, tạo nên khung cảnh vừa thanh tịnh vừa hùng vĩ.

Điểm nổi bật trong quần thể là Điện Tam Thế – công trình đồ sộ cao 39m, có diện tích sàn lên đến 5.400 m², đủ sức chứa khoảng 5.000 Phật tử cùng lúc. Bên trong điện đặt ba pho tượng Phật bằng đồng nguyên khối nặng hơn 200 tấn, đại diện cho ba thời: quá khứ, hiện tại và tương lai. Phía sau mỗi pho tượng là lá bồ đề dát vàng, phản chiếu ánh sáng lung linh trong không gian tĩnh tại.

Một điểm đến không thể bỏ qua là Chùa Ngọc – ngôi chùa tọa lạc trên đỉnh núi Thất Tinh. Được làm hoàn toàn từ đá granite đỏ, chùa mang vẻ đẹp vững chãi và uy nghi. Bên trong thờ tượng Đức Phật bằng hồng ngọc nặng 4.000 kg. Để tới chùa, du khách cần vượt qua 299 bậc đá, và từ đây có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh quần thể Tam Chúc từ trên cao.

Ngoài ra, hành trình khám phá còn đưa bạn đến với:

• Điện Quán Thế Âm Bồ Tát: nơi thờ tượng đồng nguyên khối nặng 100 tấn.

• Điện Pháp Chủ: nổi bật với pho tượng nặng 150 tấn, đúc từ đồng nguyên khối.

• Vườn cột kinh: gồm 32 cột đá cao 13,5 m, nặng khoảng 200 tấn mỗi cột, phục dựng theo mẫu cột kinh cổ của chùa Nhất Trụ (Hoa Lư, Ninh Bình).

• Đình Tam Chúc và hồ Lục Nhạc: nơi dừng chân lý tưởng để thư giãn và ngắm cảnh non nước hữu tình.

Đặc biệt, chùa miễn phí vé vào cổng nhưng cần mua vé đi thuyền hoặc xe điện tham quan. Giá vé đi thuyền khoảng 200.000 - 350.000 VND/ Người. Bãi đỗ xe tại khu vực trung tâm cũng rất rộng rãi và hoàn toàn miễn phí.

Thời gian tham quan lý tưởng: từ 6h00 đến 17h00 mỗi ngày. Với những ai yêu thích du lịch tâm linh, tìm về sự bình yên trong tâm hồn giữa thiên nhiên hùng vĩ, chùa Tam Chúc là một điểm đến không thể bỏ lỡ khi đến Hà Nam.

2. Ngũ Động Thi Sơn – Viên ngọc ẩn mình bên trong sông Đáy

Ngũ Động Thi Sơn thuộc huyện Kim Bảng, Hà Nam cũ (Ảnh: sưu tầm)

Tọa lạc trong lòng núi Cấm, thuộc thôn Quyển Sơn, phường Lý Thường Kiệt, tỉnh Ninh Bình (hay Quyển Sơn, Kim Bảng, Hà Nam cũ). Từ phường Hoa Lư, trung tâm tỉnh Ninh Bình tới đền Trúc khoảng 42 km, Ngũ Động Thi Sơn là một quần thể hang động tự nhiên độc đáo vẫn còn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ, hoang dã. Nơi đây dường như tách biệt với nhịp sống hiện đại, mang đến cho du khách cảm giác tĩnh lặng và sâu lắng ngay từ những bước chân đầu tiên.

Hệ thống hang động gồm năm hang lớn nối tiếp nhau, trải dài trong không gian đá vôi được hình thành từ hàng triệu năm trước. Mỗi hang mang một diện mạo riêng biệt, với vô số khối thạch nhũ muôn hình vạn trạng. Có những mảng thạch nhũ uốn lượn như hình rồng, có chỗ lại giống như cây cổ thụ, tán lá rủ xuống từ trần hang, gợi lên một thế giới huyền bí và đầy liên tưởng.

Trong đó, Hang Lớn nổi bật với chiều dài lên đến 500 mét, không gian bên trong thoáng rộng, trần hang cao từ 15 đến 20 mét, đủ sức chứa hàng nghìn người. Cảm giác bước vào hang giống như bước vào một đại sảnh âm thanh và ánh sáng được thiên nhiên kiến tạo.

Một điểm dừng chân đầy ấn tượng khác là Hang Khô. Không khí trong hang luôn mát mẻ với nhiệt độ dao động từ 18 đến 20 độ C quanh năm. Những khối thạch nhũ nơi đây trở nên lung linh dưới ánh đèn LED đa sắc, phản chiếu những gam màu rực rỡ lên vách đá, tựa như một “cung điện pha lê” dưới lòng đất.

Hiện nay, du khách có thể tham gia tour tham quan Ngũ Động Thi Sơn với thời lượng khoảng 90 phút. Tour bao gồm hướng dẫn viên và thiết bị hỗ trợ như đèn pin chuyên dụng. 

3. Sun World Ha Nam - thiên đường vui chơi giải trí

Sun World Ha Nam - thiên đường vui chơi giải trí (Ảnh: sưu tầm)

Tọa lạc tại phường Hà Nam, tỉnh Ninh Bình (thuộc phường Tân Hiệp, quận Duy Tiên, tỉnh Hà Nam cũ), Sun World Ha Nam là tổ hợp giải trí hiện đại bậc nhất tỉnh Hà Nam. Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 50‑60 km, điểm đến này là câu trả lời hoàn hảo cho câu hỏi “Hà Nam có  gì chơi?”. 

Sun World Ha Nam là công viên nước mang chủ đề múa rối nước đầu tiên tại Việt Nam. Đây là không gian giải trí ngoài trời tích hợp 14 tổ hợp trò chơi nước với hơn 40 đường trượt được đầu tư và thiết kế theo tiêu chuẩn quốc tế, hợp tác cùng thương hiệu công nghệ nước hàng đầu thế giới Proslide. Điểm nhấn đặc biệt là công viên sở hữu lối kiến trúc độc đáo mang đậm dấu ấn của múa rối nước truyền thống.

Du khách đến đây sẽ được đắm mình trong một thế giới nước sống động: từ các trò chơi nhẹ nhàng cho trẻ nhỏ, đến đường trượt cao tốc, bể tạo sóng và đặc biệt là dòng sông lười dài gần 550m ôm trọn khu vui chơi trẻ em. 

Khi màn đêm buông xuống, công viên trở thành “công viên ánh sáng” rực rỡ, nơi những hiệu ứng chiếu sáng xuyên vật liệu tạo nên trải nghiệm thị giác độc đáo, mở ra một không gian thư giãn và vui chơi hiếm nơi nào có được.

Hiện Công viên nước Sun World Ha Nam sẽ triển khai chương trình ưu đãi giá vé đặc biệt cho toàn thể người dân địa phương trên địa bàn tỉnh Ninh Bình mới, bắt đầu từ ngày 1/7.

Theo đó, từ ngày 1/7/2025 - 3/9/2025, người dân có hộ khẩu thường trú tại 03 địa phương (Hà Nam cũ, Nam Định cũ và Ninh Bình cũ) sẽ được hưởng chính sách đồng giá chỉ 150 ngàn đồng/ vé khi đến vui chơi Công viên nước Hà Nam từ thứ 2 đến thứ 5, áp dụng với cả người lớn và trẻ em. Mức giá ưu đãi dịp cuối tuần (thứ 6 đến Chủ nhật) là 200 ngàn đồng/ vé.

Thời gian hoạt động Sun World Ha Nam:

• Từ thứ Hai đến thứ Sáu: 09h00 – 18h00

• Thứ Bảy, Chủ nhật và các ngày lễ: 09h00 – 19h00

Với quy mô hiện đại, công nghệ hàng đầu và trải nghiệm giải trí đa tầng, Sun World Ha Nam không chỉ trả lời cho câu hỏi “Hà Nam có gì chơi?”, mà còn mở ra cánh cửa đưa Hà Nam (Ninh Bình mới)  trở thành điểm đến giải trí – nghỉ dưỡng mới đầy tiềm năng của miền Bắc.

4. Chùa Bà Đanh – tĩnh tại giữa thiên nhiên miền Bắc

Chùa Bà Đanh – Ngôi chùa thanh bình tại miền Bắc (Ảnh: sưu tầm)

Tọa lạc bên sườn núi Ngọc, cạnh dòng sông Đáy thơ mộng tại phường Lý Thường Kiệt, tỉnh Ninh Bình (thuộc thôn Đanh, Kim Bảng, tỉnh Hà Nam cũ), Chùa Bà Đanh (Bảo Sơn Tự) nổi bật như một ốc đảo thanh bình giữa miền Bắc. Với diện tích khoảng 10 ha, quần thể chùa bao gồm Tam quan, Bái đường, Trung đường, Thượng điện cùng nhiều hạng mục được xây dựng từ thế kỷ XVII–XVIII 

Kiến trúc chùa mang đậm dấu ấn dân gian truyền thống Bắc Bộ: hệ thống cột, xà làm bằng gỗ lim, mái ngói lam, khung chạm khắc tinh xảo với họa tiết tứ linh, ngũ phúc, rồng chầu mặt nguyệt…. Vẻ cổ kính và nghiêm trang ấy khiến không gian chùa luôn tĩnh lặng, đúng như câu dân gian “vắng như chùa Bà Đanh” 

Truyền thuyết linh thiêng cũng chính là điều làm nên sự đặc biệt của ngôi chùa này. Chùa thờ nữ thần Pháp Vũ – một trong bốn vị Tứ Pháp. Người ta kể rằng, chùa rất thiêng, những ai có lời bất kính dễ gặp điều xui, khiến người ta tránh đến. Ngoài ra, vị trí vắng vẻ, giao thông phức tạp xưa là lý do khiến du khách thưa vắng .

Chùa mở cửa đón khách miễn phí từ 6h00 đến 18h00 hàng ngày. Dịp lễ chùa diễn ra vào 17 tháng 2 âm lịch, là thời điểm có các hoạt động văn hóa tâm linh truyền thống thu hút đông đảo người dân địa phương. 

5. Đền Trúc – nơi lưu dấu lễ hội truyền thống ngàn năm

Nằm tại phường Lý Thường Kiệt, tỉnh Ninh Bình (thuộc Quyển Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam cũ), Đền Trúc là di tích lịch sử cấp quốc gia, khởi dựng từ thế kỷ XI để thờ Đức Thái úy Lý Thường Kiệt. Đền tọa lạc giữa rừng trúc xanh mát, bên bờ sông Đáy hiền hòa – một không gian vừa linh thiêng vừa gần gũi với thiên nhiên. Công trình theo kiểu chữ Đinh gồm Tiền đường, Trung đường và Hậu cung với kiến trúc gỗ lim vững chãi. Chánh điện được trang trí hoành phi “Linh Thiêng Hiển Hách” niên đại khoảng 400 năm, thể hiện giá trị lịch sử và tâm linh sâu sắc.

Giờ mở cửa đền là từ 8h00 đến 17h00, vé tham quan vé niêm yết 30.000 VNĐ/người (áp dụng cả ngày lễ hội và ngày thường). Khu vực xung quanh có nhiều quán ăn đặc sản, điểm dừng chân phù hợp cho du khách tham quan và khám phá sâu hơn đời sống địa phương.

6. Khu du lịch Kẽm Trống - non nước hữu tình giữa lòng sông Đáy

Khu du lịch Kẽm Trống - non nước giữa lòng sông Đáy (Ảnh: sưu tầm)

Nằm ở xã Thanh Lâm, tỉnh Ninh Bình ( thuộc huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam cũ), Kẽm Trống được ví như bức tranh sơn thủy sống động với dãy núi đá vôi cao vút, in bóng xuống dòng sông Đáy hiền hòa. Di tích thắng cảnh quốc gia từ năm 1962, nơi đây được nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương ngợi ca qua những câu thơ trữ tình, lưu dấu trong lòng người yêu thiên nhiên. 

Đến với Kẽm Trống, du khách sẽ được chiêm ngưỡng cảnh quan ấn tượng: một bên là núi Rùa, núi Cổ Động của Hà Nam, bên kia là núi Bài Thơ, dãy Bạt Gia của Ninh Bình. Dưới chân những dãy núi ấy, sông Đáy uốn lượn tạo nên không gian thanh bình và thư thái. Trong những khe núi còn ẩn chứa các hang động nhỏ, nơi dòng nước chảy hiền hòa, tạo nên trải nghiệm thiên nhiên độc đáo cho những ai thích khám phá.

7. Ẩm thực Phủ Lý - ăn thả ga không lo về giá

7.1 Bún cá rô đồng - tinh hoa đồng nội 

Khởi nguồn từ vùng đồng bằng sông Đáy, bún cá rô đồng mang một hương vị riêng không thể nhầm lẫn. Cá rô được nuôi trong ruộng lúa, thịt chắc, ngọt, ít tanh, qua chế biến cầu kỳ: chần sơ, lọc xương rồi nấu cùng nước dùng từ xương ống hầm trong 3–4 tiếng.

Nước dùng trong, có màu vàng nhạt tự nhiên, vị ngọt dịu từ xương và cá, thêm chút riềng, gừng khử mùi tanh. Tô bún nóng hổi ăn kèm với giá đỗ, ngò gai, tía tô và húng quế tạo nên một bản hòa tấu hương vị mộc mạc mà hài hòa. Chả cá rô đi kèm được làm thủ công từ thịt cá rô xay, ướp gia vị, chiên vàng giòn một điểm nhấn khó cưỡng.

7.2 Cá kho Vũ Đại - món ăn truyền thống nức tiếng

Làng Vũ Đại ven sông Đáy là nơi lưu giữ nghề kho cá truyền thống đã tồn tại hơn 300 năm. Mỗi niêu cá kho là kết tinh của thời gian, công sức và kinh nghiệm. Cá trắm bông loại 2–3 kg được sơ chế kỹ, ướp muối qua đêm để giữ độ chắc và thấm đều gia vị. Những nguyên liệu như nước mắm Phú Quốc, đường phèn, hành tím, ớt sừng và lá chuối tươi tạo nên hương vị đặc trưng khó lẫn.

Cá được kho trong niêu đất hoặc chảo gang lớn, nấu bằng bếp than hoa trong 4–5 tiếng, giữ lửa đều để cá chín mềm, đậm đà, mà không bị cháy. Khi hoàn thành, thịt cá săn chắc, màu nâu óng, nước kho sóng sánh và thấm đều vào từng thớ cá.

Cá kho Vũ Đại hiện được đóng hộp hút chân không, bảo quản trong 6 tháng, thích hợp làm quà biếu hoặc món ăn gia đình ngày Tết.  

8. Chùa Địa Tạng Phi Lai Tự - chốn thanh bình 

Chùa Địa Tạng Phi Lai Tự - chốn thanh bình Hà Nam (Ảnh: sưu tầm)

Ẩn mình tại phường Thanh Bình, tỉnh Ninh Bình (xã Liêm Sơn, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam cũ). Chùa Địa Tạng Phi Lai Tự (còn gọi là chùa Đùng) hiện lên như một không gian thiền tịnh, giản dị nhưng tràn đầy an yên. Ngôi chùa hơn 1.000 năm tuổi được khôi phục khôi phục nguyên trạng theo phong cách kiến trúc Bắc Tông, kết hợp hài hòa với thiên nhiên xung quanh.

Cổng tam quan được xây bằng đá tự nhiên, khắc họa tỉ mỉ hoa văn Phật giáo truyền thống, cao vừa phải, hợp lý với điều kiện địa hình đồi núi – tạo cảm giác trang nghiêm mà gần gũi. Con đường dẫn vào chùa được lát đá và sỏi trắng, hai bên trồng cây phượng vĩ, sấu và thông, mang lại bóng mát, tạo cảm giác như từng bước chân đều bước vào một khu vườn thiền .

Không gian chùa rất tĩnh lặng, với chuông gió reo nhẹ trên lối đi, âm thanh pháp âm được phát nhỏ từ sáng đến chiều – giúp tâm hồn thư thái. Thiền đường thoáng đãng, đơn giản và mở cửa tự do cho khách tham quan hoặc giảng pháp, không tổ chức các khóa tu quy mô lớn như đã miêu tả.

Chùa mở cửa miễn phí, đón khách từ 6h30 đến 18h30 hàng ngày. Vào mỗi cuối tuần hoặc mùa hè, chùa tổ chức các buổi học Phật pháp cơ bản và thiền nhẹ, tạo điều kiện cho cả người lớn và trẻ em gần xa tìm thấy sự bình an nội tại.

9. Chợ Vui-Fest - điểm đến không thể bỏ lỡ

Chợ Vui-Fest Ha Nam (Ảnh: sưu tầm)

Chợ đêm Vui Fest là sự kiện ẩm thực và văn hóa cuối tuần diễn ra tại Công viên Sun Urban City (thuộc khu vực Tam Chúc, TP. Phủ Lý), thu hút nhiều du khách và người dân địa phương. Sự kiện quy tụ khoảng hơn 40 gian hàng đại siêu thị Vietnam Fruits&More, trưng bày đa dạng ẩm thực và sản phẩm thủ công.

Khu ẩm thực trong lễ hội là điểm thu hút chính với món ăn từ ba miền cũng như các món đặc sản Hà Nam (cũ) như bánh cuốn, bún cá rô đồng, cá kho Vũ Đại nhận được sự yêu thích đặc biệt. Khu vui chơi dành cho trẻ em gồm nhà phao, tàu lượn mini và các trò chơi dân gian truyền thống – là lựa chọn phù hợp cho cả gia đình.

Hà Nam thực sự là điểm đến lý tưởng với sự kết hợp hoàn hảo giữa văn hóa tâm linh, thiên nhiên kỳ vĩ, ẩm thực đặc sắc và những trải nghiệm mới mẻ, đẳng cấp. Chỉ cách Hà Nội 60km, bạn đã có thể khám phá những trải nghiệm đáng nhớ từ chùa Tam Chúc hùng vĩ đến hương vị bánh cuốn Phủ Lý truyền thống. Hãy lên kế hoạch cho chuyến du lịch Hà Nam ngay hôm nay!