1. Vị trí, cảnh quan và ý nghĩa của cửa biển Thần Phù
1.1. Cửa biển Thần Phù ở đâu?
Cửa Thần Phù, còn được gọi là Thần Đầu, từng là một cửa biển hiểm yếu trên tuyến hải lộ nối liền miền Bắc với phương Nam của người Việt xưa. Trải qua thời gian, phù sa bồi đắp khiến nơi đây trở thành vùng đất nằm sâu trong đất liền, cách bờ biển hiện nay khoảng 10 km, nằm tại ranh giới giữa xã Yên Lâm, tỉnh Ninh Bình và xã Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Khu vực làng Chính Đại, xã Nga Sơn được xem là “trung tâm” của cửa biển Thần Phù thuở trước. Nơi đây là vùng đất cổ chứa đựng nhiều huyền thoại và dấu tích của người Việt cổ. Ngày nay, khung cảnh Thần Phù khiến du khách không khỏi ngỡ ngàng khi vùng đất yên bình với ruộng đồng trù phú lại từng là nơi sóng biển cuộn trào dữ dội.
1.2. Đặc điểm tự nhiên cửa biển Thần Phù
Hiện nay cửa biển Thần Phú đã bị phù sa bồi lấp và trở thành một vùng nước lợ trù phú. (Nguồn: Sưu tầm)
Từ xa xưa, Thần Phù được biết đến là một cửa biển lớn với dòng nước xoáy dữ dội và hiểm nguy. Nhiều truyền thuyết kể lại rằng, không ít thuyền bè từng gặp nạn khi qua vùng nước này, khiến Thần Phù trở thành địa danh gắn liền với sự kỳ bí và nỗi sợ hãi của người đi biển.
Trải qua hàng trăm năm, phù sa của các con sông đã bồi đắp, khiến cửa biển Thần Phù dần biến mất. Nơi từng là vùng sóng nước cuộn trào nay trở thành một đồng bằng phì nhiêu, nơi người dân cần mẫn canh tác, trồng trọt hoa màu.
Dấu tích xưa của cửa biển Thần Phù chỉ còn lưu lại trong những gò đất thấp, trong tên làng, tên xóm và trong ký ức dân gian như một chứng nhân trầm mặc của sự biến đổi không ngừng giữa thiên nhiên và con người.
2. Lịch sử và giá trị chiến lược của cửa biển Thần Phù
2.1. Vai trò chiến lược quân sự từ thế kỷ X
Vào năm 979, khi vua Đinh Tiên Hoàng băng hà, tình hình Đại Cồ Việt rơi vào biến động. Nhân cơ hội ấy, Nhật Khánh đã dẫn quân Chiêm Thành theo đường biển tiến vào cướp phá đất nước ta. Tuy nhiên, khi đoàn thuyền của ông vượt qua cửa biển Thần Phù thì bất ngờ gặp cuồng phong dữ dội. Toàn bộ chiến thuyền bị sóng lớn nhấn chìm, Nhật Khánh bỏ mạng giữa biển khơi, còn vua Chiêm Thành phải vội vã thu tàn quân rút lui. (Nguồn: Báo Ninh Bình)
Với vị trí chiến lược đặc biệt, cửa biển này từng nhiều lần che chở, góp phần bảo vệ bờ cõi nước ta trước những cuộc xâm lăng từ phương Nam, trở thành biểu tượng của sức mạnh và lòng kiên cường của người Việt.
2.2. Truyền thuyết dân gian và ảnh hưởng tâm linh
Từ bao đời, cửa biển Thần Phù vẫn gắn liền với những câu ca dân gian:
“Lênh đênh qua cửa Thần Phù,
Khéo tu thì nổi, vụng tu thì chìm.”
Lời ca mộc mạc ấy không chỉ phản ánh sự hiểm trở của vùng biển mà còn gợi nhắc niềm tin về sự linh thiêng nơi đây.
Trong chuyến chinh phạt Chiêm Thành, vua Lý Thái Tông (1000 – 1054) khi đi qua vùng biển Thần Phù đã gặp sóng to gió lớn, thuyền không thể tiến. May thay, có đạo sĩ Áp Lãng dùng phép thuật dẹp yên sóng dữ, giúp quân đội nhà vua thuận buồm xuôi gió. Đến nay, người dân quanh vùng vẫn gìn giữ hai ngôi đình cổ nằm cạnh nhau trên nền đất xưa, được xem là nơi thờ phụng vị đạo sĩ này. (Nguồn: Báo Ninh Bình)
Đền thờ vị đạo sĩ Áp Lãng linh thiêng. (Nguồn: Sưu tầm)
3. Trải nghiệm độc đáo tại cửa biển Thần Phù 2025
3.1. Chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên
Ngày nay, du khách đến với vùng cửa biển Thần Phù có thể thong dong dạo bước, hít thở bầu không khí trong lành của miền quê ven biển. Khung cảnh nơi đây là sự hòa quyện của núi non trùng điệp, dòng sông Thần Phù uốn lượn hiền hòa cùng những rặng sú, vẹt xanh mướt.
Vùng đất này còn là nơi người dân sinh sống bằng nghề ngư nghiệp và nuôi trồng thủy sản, tạo nên bức tranh yên bình đặc trưng của miền duyên hải Bắc Bộ – nơi con người và thiên nhiên cùng hòa hợp qua năm tháng.
3.2. Đền thờ Áp Lãng Chân Nhân
Đền thờ Áp Lãng Chân Nhân hiện lên giản dị nhưng linh thiêng. Du khách đến đây có thể tản bộ ngắm cảnh đồng chiều, lắng nghe tiếng chuông chùa ngân vang giữa không gian yên tĩnh, cảm nhận sâu sắc đời sống tín ngưỡng mộc mạc của người dân vùng Thần Phù.
Nơi đây không chỉ là điểm đến tâm linh, mà còn là dịp để du khách tìm hiểu thêm về truyền thuyết vị đạo sĩ đã “dẹp yên sóng dữ”, giúp nhà vua xưa vượt biển bình an.
3.3. Ẩm thực đặc sản tại cửa biển Thần Phù
Là vùng đồng bằng trù phú, Thần Phù nổi tiếng với hạt nếp tám thơm dẻo, mang hương vị riêng biệt của đất phù sa. Người dân địa phương còn lưu giữ nghề nấu rượu truyền thống Yên Lâm, thứ rượu trong vắt, nồng nàn, cùng món nem chua Yên Mạc trứ danh được nhiều du khách yêu thích.
Một buổi chiều ghé Thần Phù, ngồi bên bữa cơm quê với chén rượu nồng và hương nếp mới, du khách sẽ cảm nhận được trọn vẹn vị ngọt ngào của vùng đất từng gắn với bao truyền thuyết biển cả.
Nem chua An Mạc là đặc sản trứ danh vùng đất Nga Sơn. (Nguồn: Sưu tầm)
3.4. Chùa cổ Hàn Sơn
Ngôi chùa cổ Hàn Sơn được đông đảo du khách ghé thăm. (Nguồn: Sưu tầm)
Chùa Hàn Sơn (còn gọi là chùa Không Lộ) là ngôi cổ tự hơn 200 năm tuổi, nằm nép mình bên chân núi Cọc Đó thuộc làng Chính Đại, xã Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Theo sử sách, nơi đây từng có hai dãy núi soi bóng bên sông Hoạt, khiến ánh mặt trời khó xuyên xuống mặt nước, vì vậy mà chùa được đặt tên là Hàn San Tự, nghĩa là “ngọn núi lạnh”.
Ngôi chùa mang đậm dấu ấn kiến trúc Bắc Bộ với mái cong cổ kính, rêu phong phủ kín thời gian. Du khách đến đây không chỉ để chiêm bái mà còn để tận hưởng phút giây an yên, lắng nghe tiếng chuông chùa vọng giữa không gian thanh tịnh của vùng Thần Phù.
4. Hướng dẫn di chuyển đến cửa biển Thần Phù 2025
Du khách có thể lựa chọn nhiều phương tiện để đến tham quan cửa biển Thần Phù như xe máy, ô tô cá nhân hoặc taxi. Tuy nhiên, với những nhóm khách đi đông hoặc muốn di chuyển thuận tiện, việc tự lái ô tô hoặc thuê xe riêng là lựa chọn phù hợp nhất.
Để đến với cửa biển Thần Phù du khách cần đi dọc quốc lộ 1A. (Nguồn: Sưu tầm)
Từ trung tâm thành phố Ninh Bình, du khách đi dọc theo quốc lộ 1A, đến ngã tư Hoa Lư, sau đó rẽ theo quốc lộ 10 hướng về huyện Nga Sơn (Thanh Hóa). Cung đường khá dễ đi, hai bên là khung cảnh đồng bằng xen lẫn vùng ven biển hữu tình, mang đến cảm giác thư thái trong suốt hành trình.
Hiện nay, do chưa có nhiều tuyến xe khách chạy thẳng đến khu vực này, nên du khách nên tự di chuyển bằng ô tô cá nhân hoặc thuê taxi, xe du lịch để chủ động thời gian và kết hợp tham quan các điểm du lịch lân cận như chùa Hàn San, đền Áp Lãng Chân Nhân hay làng nghề cói Nga Sơn.
5. Kinh nghiệm khám phá cửa biển Thần Phù
Toàn cảnh vùng đất linh thiêng Thần Phù. (Nguồn: Sưu tầm)
Trước khi khởi hành, du khách nên chọn trang phục thoải mái, thuận tiện cho việc di chuyển và tham quan ngoài trời. Mùa hè, nên mang theo nón rộng vành, kem chống nắng, áo khoác nhẹ và giày thể thao. Nếu đi vào mùa xuân hay mùa thu, thời tiết mát mẻ, du khách có thể chọn trang phục lịch sự, trang nhã để kết hợp tham quan các điểm du lịch tâm linh quanh vùng.
Cửa biển Thần Phù đẹp nhất vào khoảng tháng 3 đến tháng 9 hằng năm – khi trời trong, gió nhẹ, thích hợp cho các hoạt động dã ngoại và khám phá cảnh quan tự nhiên. Khi di chuyển, nên tra cứu trước thông tin tuyến đường, đặc biệt nếu tự lái xe, để tránh đi vào những đoạn đê, lối nhỏ vào mùa mưa.
Vì đây là khu vực có nhiều đền, chùa cổ và công trình tín ngưỡng, du khách nên ăn mặc chỉnh tề, nói năng nhẹ nhàng, tránh gây ồn ào. Khi vào khu vực thờ tự, nên tháo mũ, không chụp ảnh tùy tiện ở nơi linh thiêng.
6. Gợi ý lịch trình 2 ngày 1 đêm du lịch Thanh Hóa
Thanh Hóa mảnh đất “địa linh nhân kiệt” không chỉ nổi tiếng với biển Sầm Sơn mà còn có cửa biển Thần Phù linh thiêng, những làng cổ, ngôi chùa, và công trình văn hóa đặc sắc. Nếu có dịp ghé thăm, bạn có thể tham khảo lịch trình 2 ngày 1 đêm dưới đây để chuyến đi thêm trọn vẹn và thú vị.
6.1. Ngày thứ nhất: Khám phá biển Sầm Sơn
Buổi sáng, du khách nhận phòng khách sạn tại khu du lịch Sầm Sơn, nghỉ ngơi và chuẩn bị cho hành trình trong ngày. Khi trời nắng đẹp, bạn có thể tắm biển, dạo chơi trên bãi cát dài mịn màng, ngắm nhìn sóng vỗ rì rào và tận hưởng không khí biển trong lành.
Buổi trưa, du khách đừng quên thưởng thức ẩm thực đặc trưng miền biển như: tôm sú hấp, mực nướng, gỏi sứa… tại các nhà hàng ven biển.
Buổi chiều, du khách có thể tham quan Hòn Trống Mái. Đây là biểu tượng của tình yêu và sự thủy chung, gồm ba phiến đá lớn xếp chồng lên nhau tự nhiên, nằm dưới chân núi Trường Lệ. Bạn có thể đến chụp ảnh check-in và tìm hiểu thêm về truyền thuyết này.
Buổi tối, bạn có thể tản bộ dọc Quảng trường biển Sầm Sơn, ngắm hệ thống nhạc nước lung linh và hòa mình trong không khí sôi động nơi thành phố biển.
6.2. Ngày thứ hai: Khám phá trung tâm thành phố Thanh Hóa
Buổi sáng, sau khi trả phòng, du khách di chuyển về trung tâm thành phố Thanh Hóa để tiếp tục hành trình khám phá miền di sản xứ Thanh. Có rất nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng tại Thanh Hóa, sau đây là một số gợi ý hợp lý với lịch trình 2 ngày 1 đêm của bạn:
Ngôi làng cổ Đông Sơn lưu giữ nhiều truyền thống văn hóa tại Thanh Hóa. (Nguồn: Sưu tầm)
Dừng chân tại Thái miếu Hậu Lê, nơi thờ tự các vị vua triều Lê, bạn sẽ cảm nhận được không khí linh thiêng và tự hào dân tộc toát lên giữa những mái ngói rêu phong. Ngoài ra, ghé làng cổ Đông Sơn, nơi khai sinh nền văn hóa Đông Sơn rực rỡ, du khách như được trở về với thời kỳ lịch sử xa xưa của cha ông qua từng ngôi nhà, con đường, nhịp sống bình dị của người dân bản địa.
Trước khi rời Thanh Hóa, đừng quên chọn mua những món đặc sản nổi tiếng như nem chua Yên Mạc, rượu nếp Yên Lâm, cói Nga Sơn, hoặc hải sản khô Sầm Sơn để làm quà cho người thân. Mỗi món đều mang hương vị và dấu ấn riêng của vùng đất xứ Thanh hiền hòa mà mến khách.
Khu du lịch Huyền tích Am Tiêm sẽ sớm ra mắt và chào đón mọi du khách gần xa. (Nguồn: Sưu tầm)
Du lịch Thanh Hóa hứa hẹn sẽ tiếp tục bứt phá mạnh mẽ trong thời gian tới nhờ sự đầu tư đồng bộ vào cơ sở hạ tầng và các khu du lịch quy mô lớn. Một trong những dự án được mong chờ nhất là “Huyền tích An Tiêm”, công trình mang đậm dấu ấn văn hóa và tâm linh, dự kiến sẽ sớm ra mắt để đón du khách gần xa.
Dù biển xưa đã hóa thành đồng ruộng, nhưng những dấu tích của lịch sử vẫn còn vang vọng trong từng con sóng, trong những câu ca xưa còn được người dân nhắc lại bằng niềm tự hào. Đến với cửa biển Thần Phù hôm nay, du khách không chỉ tìm thấy một vùng đất bình yên, cảnh sắc hữu tình mà còn cảm nhận được chiều sâu văn hóa và tâm linh đặc trưng của xứ Thanh.
