1. Bánh đa nem Làng Chều đặc sản truyền thống trứ danh của Hà Nam

1.1. Làng Chều: Cái nôi của bánh đa nem nổi tiếng Việt Nam

Tọa lạc nơi xã Nam Xang, tỉnh Ninh Bình, Làng Chều được biết tới như trung tâm sản xuất và cung cấp bánh đa nem hàng đầu cả nước. Hình ảnh làng quê thanh bình cùng những ngôi nhà gạch cũ nhuốm màu thời gian, tiếng chày cối rộn ràng từ sớm mai đã tạo nên một bức tranh làng nghề đậm đà nét truyền thống văn hóa.

Nghề tráng bánh đa nem là nguồn sống chủ lực của bao thế hệ tại Làng Chều. Nghề này không chỉ đảm bảo kế sinh nhai cho hàng trăm hộ dân mà còn là niềm kiêu hãnh của cộng đồng nơi đây. Những chiếc phên tre phơi đầy bánh dưới nắng sớm tạo nên một cảnh tượng nên thơ, để lại ấn tượng sâu trong lòng du khách ghé thăm.

Bánh đa nem Làng Chều đã vươn ra nhiều tỉnh, thành miền Bắc và có mặt tại các siêu thị, nhà hàng lớn. Với hương vị đặc trưng cùng chất lượng vượt trội, loại bánh này trở thành biểu tượng cho đặc sản Hà Nam, thu hút sự quan tâm của du khách trong nước cùng bạn bè quốc tế.

1.2. Lịch sử hình thành và phát triển gần 700 năm

Theo gia phả cùng truyền thuyết tại địa phương, nghề làm bánh đa nem của Làng Chều xuất hiện từ năm 1349, dưới thời vua Trần Dụ Tông. Cụ Trần Văn Hám được tôn là ông tổ nghề, người đầu tiên sáng tạo phương pháp ngâm gạo, xay nghiền thành bột nước, hấp và phơi khô để cho ra đời những chiếc bánh đa nem trứ danh. Từ nền tảng ấy, cụ đã truyền dạy kỹ nghệ cho mọi người trong làng, đưa Làng Chều thành cái nôi nghề bánh truyền thống.

Trải qua bao thăng trầm, nghề làm bánh đa nem Làng Chều vẫn bền bỉ tồn tại như một mạch nối văn hóa và kinh tế của cả cộng đồng. Từ những tấm bánh phơi sương truyền thống, người dân nơi đây đã không ngừng sáng tạo, vừa giữ nguyên bí quyết cổ truyền vừa linh hoạt ứng dụng máy móc hiện đại vào sản xuất. Nhờ đó, năng suất được nâng cao mà vẫn đảm bảo hương vị đặc trưng, phục vụ tốt hơn nhu cầu ngày càng lớn của thị trường trong và ngoài tỉnh.

Bánh đa nem làng Chều được gìn giữ và phát triển suốt hơn 700 năm. (Nguồn: Sưu tầm)

Mỗi năm, vào ngày 10 tháng 2 âm lịch, người dân Làng Chều lại cùng nhau tổ chức lễ dâng hương tưởng nhớ ông tổ nghề tại đình làng. Không chỉ là dịp tri ân bậc tiền nhân, lễ hội còn mang ý nghĩa sâu sắc trong việc gắn kết cộng đồng, quy tụ con em xa quê trở về, cùng nhau ôn lại truyền thống và nuôi dưỡng niềm tự hào về nghề cổ truyền đã nuôi sống bao thế hệ.

1.3. Những dấu ấn văn hóa của bánh đa nem Làng Chều

Bánh đa nem Làng Chều không chỉ là một món ăn quen thuộc mà còn mang giá trị tinh thần sâu sắc trong đời sống của người dân nơi đây. Trải qua nhiều thế hệ, chiếc bánh mộc mạc ấy đã trở thành biểu tượng của sum họp, đoàn viên, hiện diện trong hầu hết các dịp lễ Tết, giỗ chạp, cưới hỏi và cúng lễ tổ tiên. Trong những bữa tiệc sum vầy, hình ảnh cả gia đình cùng nhau gói nem, rán bánh vàng giòn đã trở thành ký ức thân thương, tạo nên không khí ấm cúng, gần gũi và gắn kết các thế hệ trong gia đình.

Nghề làm bánh đa nem ở Làng Chều còn gắn liền với phong tục tôn vinh tổ nghề, được tổ chức long trọng vào dịp đầu năm mới. Ngày giỗ tổ nghề không chỉ là dịp để tri ân những người khai sáng, mà còn là cơ hội để cộng đồng làng nghề cùng nhau nhìn lại hành trình phát triển, chia sẻ kinh nghiệm và truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ. Trong những năm gần đây, chính quyền địa phương và người dân đã phối hợp tổ chức nhiều hoạt động giới thiệu, quảng bá sản phẩm truyền thống, đưa thương hiệu bánh đa nem Làng Chều vươn xa, trở thành đặc sản tiêu biểu của Hà Nam được biết đến trên khắp cả nước.

Giá trị văn hóa của bánh đa nem Làng Chều càng được khẳng định qua quá trình truyền nghề bền bỉ qua nhiều thế hệ. Những bí quyết làm bánh từ cách chọn gạo, pha bột đến kỹ thuật tráng, phơi và bảo quản đều được lưu truyền cẩn trọng trong từng gia đình. Sự kết hợp giữa kinh nghiệm cổ truyền và sáng tạo hiện đại đã giúp mỗi mẻ bánh mang trong mình nét riêng, phong phú về hương vị và chất lượng. Chính tinh thần gìn giữ di sản ấy đã giúp làng nghề không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ, trở thành niềm tự hào của người dân Hà Nam và điểm đến hấp dẫn với du khách muốn tìm hiểu về văn hóa ẩm thực Việt.

2. Quy trình làm bánh đa nem Làng Chều: Công phu, tinh tế và bí truyền

Lựa chọn nguyên liệu thượng hạng cho bánh đa nem Làng Chều:

Gạo tẻ là yếu tố quyết định đến chất lượng của bánh đa nem Làng Chều. Từng hạt gạo phải tròn, đầy, không lẫn tạp chất và dẻo thơm tự nhiên để bảo đảm cho ra những chiếc bánh đạt độ mềm dẻo cần thiết.

Điểm khác biệt của Làng Chều là các thành phần nguyên liệu đều thuần tự nhiên, không có chất bảo quản hay hương liệu hóa học. Các nghệ nhân luôn kiên định giữ gìn trọn vẹn hương vị truyền thống và bảo vệ sức khỏe cho người thưởng thức, kể cả khi mở rộng sản xuất trên quy mô lớn.

Nước dùng để ngâm và pha bột cũng được đặc biệt lưu ý, phải là nước sạch, có độ pH thích hợp để đảm bảo cho bánh đa nem có độ dai cùng vẻ ngoài bắt mắt nhất.

Các công đoạn làm bánh chuẩn truyền thống:

Đầu tiên, gạo được ngâm ngấm nước trong 1 đêm rồi xay nghiền mịn thành bột nước. Khâu tráng bánh có thể được thực hiện bằng tay hoặc máy, tuy nhiên vẫn cần sự tỉ mỉ, kinh nghiệm và đôi bàn tay thuần thục để cho ra những tấm bánh đều đẹp.

Bánh sau khi tráng được hấp chín trong nồi áp suất với mức lửa và thời gian kiểm soát chặt chẽ. Công đoạn phơi bánh luôn được tiến hành vào sáng sớm, trên các phên tre truyền thống để bánh đa nem đạt độ dẻo cùng hương thơm nổi bật của gạo quê.

Người dân phơi bánh đa nem trên phên tre vào buổi sáng sớm. (Nguồn: Sưu tầm)

Cuối cùng, từng chiếc bánh được đóng gói sạch sẽ, đảm bảo quy chuẩn vệ sinh thực phẩm. Tất cả đều được rà soát kỹ lưỡng trước khi phân phối ra thị trường, giữ vững uy tín đã được xây dựng của bánh đa nem Làng Chều.

Bí quyết pha muối, kiểm soát độ ẩm và sự khác biệt giữa các gia đình:

Tỷ lệ muối trong quá trình pha bột được thay đổi linh hoạt dựa theo điều kiện thời tiết. Khi trời khô hanh cần tăng lượng muối để giữ độ dai, còn vào những ngày ẩm lại phải giảm bớt để không làm bánh bị ỉu khi cuốn.

Kinh nghiệm làm chủ độ ẩm là điểm mấu chốt mà mỗi gia đình sở hữu bí quyết riêng. Nhiều nhà chọn cách phơi bánh kín gió, số khác lại tận dụng ánh nắng ngoài trời, đem đến sự đa dạng về chất lượng lẫn hương vị cho các mẻ bánh.

Những bí quyết gia truyền và kỹ năng cá nhân mang tính riêng biệt đã tạo nên bản sắc cho từng hộ sản xuất bánh đa nem Làng Chều. Những nét độc đáo này góp phần tô đậm thương hiệu làng nghề, đồng thời khuyến khích sự cạnh tranh tích cực và lành mạnh giữa các gia đình.

3. Đặc điểm nổi bật của bánh đa nem Làng Chều

Hình dáng, kết cấu và màu sắc đặc trưng:

Bánh đa nem Làng Chều được biết đến với độ mềm dẻo và dai lý tưởng, cuốn chắc tay mà không rách, khi chiên lại giữ được độ giòn vừa phải, vàng đều hấp dẫn. Chính sự cân bằng hoàn hảo này giúp các món ăn từ nem rán truyền thống đến gỏi cuốn hiện đại đều đạt hình thức đẹp mắt và hương vị trọn vẹn.

Điểm đặc biệt của bánh là màu trắng ngà tự nhiên, không dùng bất kỳ hóa chất tẩy trắng nào. Điều này đã thể hiện rằng bánh đa làng Chều được lựa chọn nguyên liệu kỹ lưỡng và quy trình sản xuất an toàn, vệ sinh, được người tiêu dùng đánh giá cao.

Bên cạnh dạng tròn truyền thống, làng nghề còn sáng tạo thêm bánh đa nem hình chữ nhật để phục vụ nhu cầu của nhà hàng, khách sạn và xuất khẩu. Kiểu dáng hiện đại này không chỉ tiện lợi khi sử dụng mà vẫn giữ trọn tinh thần thủ công, tạo nên dấu ấn riêng cho thương hiệu bánh đa nem Làng Chều trên thị trường.

Hương vị và trải nghiệm khi dùng để cuốn nem rán:

Khi sử dụng bánh đa nem Làng Chều để cuốn nem rán, thực khách sẽ cảm nhận ngay sự khác biệt: lớp vỏ vàng óng, giòn lâu nhưng không cứng, tỏa mùi thơm nhẹ của gạo quê mộc mạc. Mỗi miếng nem sau khi rán lên đều giữ được độ giòn đều từ ngoài vào trong, không hề vỡ hay nứt, khiến món ăn đạt được vẻ đẹp hoàn hảo cả về màu sắc lẫn hình thức.

Bánh đa Làng Chều khi rán có lớp vỏ vàng óng, giòn rụm, thơm ngon. (Nguồn: Sưu tầm)

Hương gạo thoang thoảng quyện cùng độ giòn tan của lớp vỏ mang lại trải nghiệm vị giác tinh tế, vừa đậm đà vừa thanh nhã. Bánh không át đi hương vị của phần nhân mà ngược lại, làm nổi bật vị ngọt tự nhiên của thịt, nấm, miến và các loại gia vị bên trong.

Cảm giác khi cắn một miếng nem rán cuốn bằng bánh đa nem Làng Chều là sự hòa quyện trọn vẹn giữa giòn rụm của vỏ, béo ngậy của nhân và hương gạo thoảng nhẹ. Chính sự tinh tế ấy đã làm nên danh tiếng lâu bền cho bánh đa nem Làng Chều.

4. Kinh nghiệm chọn mua bánh đa nem Làng Chều chuẩn truyền thống

Bánh đa nem Làng Chều hiện nay được sản xuất với nhiều loại khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng trong năm 2025. Loại bánh đa nem dùng để rán có đặc điểm mỏng, dai và đàn hồi tốt, được thiết kế chuyên biệt cho món nem rán truyền thống. Khi chiên, bánh lên màu vàng ruộm đẹp mắt, giòn lâu mà không bị vỡ, mang lại độ hoàn hảo cho từng miếng nem.

Bánh đa làng Chều với chất lượng “3 hơn”. (Nguồn: Sưu tầm)

Bên cạnh đó, bánh đa nem cuốn có độ dày vừa phải, rất phù hợp cho các món gỏi cuốn, chả cá hay nem tươi. Lớp vỏ dày hơn giúp giữ chắc phần nhân, đồng thời tạo cảm giác mềm mịn, dễ ăn và thanh nhẹ. Ngoài ra, bánh đa nem hình chữ nhật là phiên bản cải tiến hướng tới thị trường xuất khẩu và phục vụ trong nhà hàng, siêu thị lớn. Nhờ hình dáng đồng nhất, loại bánh này dễ dàng đóng gói, bảo quản và trưng bày, đáp ứng tiêu chuẩn thẩm mỹ và tiện dụng hiện đại.

Để chọn mua bánh đa nem Làng Chều chính hiệu, du khách nên tìm đến tận làng Chều, xã Nam Xang, tỉnh Ninh Bình, hoặc mua tại các cơ sở phân phối uy tín có chứng nhận chất lượng rõ ràng. Việc mua hàng tại nguồn không chỉ giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm mà còn có mức giá hợp lý. Bánh chính gốc luôn có bao bì in rõ địa chỉ, logo làng nghề và thông tin nhà sản xuất, vỏ bánh màu trắng ngà đồng đều, thoang thoảng hương gạo tự nhiên, không xuất hiện mùi lạ hay dấu hiệu ẩm mốc.

Từ năm 2025, với sự kết hợp giữa công nghệ đóng gói hiện đại và kỹ thuật làm bánh truyền thống, bánh đa nem Làng Chều đã vươn xa hơn bao giờ hết. Hương vị đặc trưng của làng nghề không chỉ được bảo tồn trọn vẹn mà còn lan tỏa đến khắp các vùng miền trong nước và dần chinh phục thị trường xuất khẩu quốc tế, khẳng định vị thế của một đặc sản quê hương mang đậm bản sắc Việt.

5. Gợi ý thưởng thức và kết hợp trải nghiệm du lịch Hà Nam cũ

5.1. Những món ngon từ bánh đa nem Làng Chều nên thử

Nem rán Làng Chều từ lâu đã trở thành món ăn biểu tượng của vùng đất Hà Nam cũ, mang đậm hồn quê và tinh hoa ẩm thực truyền thống. Lớp vỏ bánh giòn dai, vàng ươm, hòa quyện cùng nhân thịt, mộc nhĩ, miến và hành lá tạo nên hương vị đậm đà, béo ngậy mà vẫn thanh. Mỗi chiếc nem khi rán lên đều tỏa mùi thơm quyến rũ, giòn ngoài mà vẫn mềm ngọt bên trong.

Không chỉ nổi tiếng với nem rán, nem cuốn cũng là món đặc trưng gắn liền với làng nghề. Loại bánh đa nem mềm dẻo được dùng để cuốn gỏi, chả cá hay nem tươi, mang đến cảm giác thanh nhẹ và hài hòa. Vỏ bánh mỏng vừa đủ, dai mà không cứng, giúp giữ trọn phần nhân bên trong và làm tăng thêm độ ngon miệng. Món ăn này rất thích hợp cho những bữa cơm sum họp, tiệc gia đình hoặc sự kiện cộng đồng, vừa dân dã vừa tinh tế.

Món nem cuốn tôm thịt thanh mát, được nhiều người yêu thích. (Nguồn: FPT Shop)

Du khách khi đến Hà Nam nhất định nên thưởng thức nem rán và nem cuốn Làng Chều tại các nhà hàng truyền thống hoặc ngay tại làng nghề xã Nam Xang, nơi những chiếc nem được chế biến từ nguồn nguyên liệu tươi ngon, vỏ bánh chính gốc. Chỉ khi thưởng thức tại chính quê hương của món đặc sản này, bạn mới cảm nhận được trọn vẹn hương vị, tinh thần và niềm tự hào mà người dân Làng Chều gửi gắm trong từng lớp bánh, từng miếng nem giòn tan.

5.2. Lịch trình tham quan làng nghề bánh đa nem Chều kết hợp du lịch sinh thái

Hành trình khám phá làng nghề bánh đa nem Làng Chều không chỉ là chuyến tham quan đơn thuần mà còn là một trải nghiệm văn hóa sống động, nơi du khách được tận mắt chứng kiến và tham gia vào quá trình làm nên một sản phẩm truyền thống. Dưới sự hướng dẫn của các nghệ nhân, bạn có thể quan sát từng công đoạn từ khâu chọn gạo, xay bột, tráng bánh đến phơi trên giàn tre dưới nắng. Không ít du khách còn được thử tráng bánh, phơi bánh hay gỡ bánh khô, mang lại cảm giác vừa thú vị vừa trân quý công sức lao động của người dân làng nghề.

Bên cạnh đó, khám phá ẩm thực ngay trong làng cũng là trải nghiệm khó quên. Nhiều gia đình ở Làng Chều mở cửa đón khách, phục vụ những món nem rán, nem cuốn làm từ bánh đa nem vừa ra lò, thơm nồng hương gạo mới. Không gian ấm cúng, thân tình cùng hương vị dân dã khiến du khách như được trở lại với những bữa cơm quê mộc mạc, chân thành.

Sau khi tham quan làng nghề, bạn có thể kết hợp hành trình đến các điểm du lịch nổi tiếng của Hà Nam cũ như chùa Tam Chúc hay Sun World Ha Nam. Một lịch trình kết hợp giữa văn hóa, ẩm thực, tâm linh và giải trí sẽ mang đến trải nghiệm trọn vẹn và sâu sắc, giúp du khách hiểu thêm về giá trị làng nghề truyền thống, đồng thời góp phần thúc đẩy du lịch bền vững và gìn giữ tinh hoa văn hóa vùng đất Hà Nam cũ.

Bánh đa nem Làng Chều không chỉ là món ăn mà còn trở thành biểu tượng của làng nghề, là nơi hội tụ các giá trị về tinh thần, lịch sử và là nguồn sống cho hàng trăm hộ dân địa phương. Sản phẩm này hàng năm góp phần lớn vào doanh thu của tỉnh, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và du lịch Hà Nam cũ. Hãy đến Làng Chều để trực tiếp thưởng thức bánh đa nem, cảm nhận nét đặc sắc vùng quê và lưu giữ trải nghiệm về nếp ẩm thực truyền thống Việt Nam.