Cùng với Côn Đảo, Tây Ninh là điểm đến yêu thích của khách Việt cho các chuyến lễ bái kết hợp trải nghiệm văn hóa. Với 21 dân tộc thiểu số, chủ yếu là Khmer, Hoa, Chăm, Tà Mun, Tây Ninh là mảnh đất giao thoa nhiều sắc màu văn hóa. Ngoài các di tích, tỉnh còn sở hữu 9 di sản văn hóa phi vật thể được công nhận quốc gia.
Nhiều di sản văn hoá được trình diễn tại núi Bà Đen, Tây Ninh. Ảnh: Sun World Ba Den Mountain
Núi Bà Đen – điểm đến mang tính biểu tượng của Tây Ninh.
Các di tích lịch sử - văn hóa ở Tây Ninh luôn được gìn giữ và phát huy gắn với phát triển du lịch, trở thành "đặc sản" của vùng đất này. Tại núi Bà Đen, các di sản văn hóa được nuôi dưỡng qua các chương trình giao lưu, biểu diễn nghệ thuật và các sự kiện tôn vinh di sản.
PGS.TS Đặng Văn Bài - Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hoá quốc gia cho rằng, di sản phải có đời sống trong cộng đồng và không gian thực hành để truyền bá giá trị và bảo tồn trong thực tế “Tại KDL núi Bà Đen, không gian thực hành các di sản sẽ góp phần truyền bá các giá trị di sản đến công chúng, đồng thời cũng thành động lực để bảo tồn các di sản trong đời sống thực tiễn” – ông cho biết.
Múa trống Chhay dăm - di sản văn hoá của người Khmer tại Tây Ninh.
Múa trống Chhay dăm- di sản văn hoá của người Khmer được trình diễn trên núi Bà Đen, Tây Ninh.. Ảnh: Sun World Ba Den Mountain
Di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu tại núi Bà Đen là múa trống Chhay dăm, một bộ môn quan trọng của người Khmer, đòi hỏi sự đồng điệu giữa động tác uyển chuyển và âm thanh mạnh mẽ của trống. Múa trống thường được biểu diễn trong các dịp lễ, Tết và mùa bội thu.
Du khách lên núi Bà Đen vào các ngày lễ, Tết hoặc cuối tuần có thể xem điệu múa này do nghệ sĩ Khmer trình diễn. Ngoài ra, nhạc ngũ âm của người Khmer cũng thường xuyên tái hiện tại đây, mang đến may mắn và lời chúc tốt đẹp trong các lễ hội. Anh Lâm Tipo – nhạc công nhạc ngũ âm cho biết: “Kể từ khi nhạc ngũ âm được biểu diễn trên núi Bà Đen, thì bộ môn này được cộng đồng biết đến nhiều hơn, được mọi người yêu mến nhiều hơn và cũng được rất nhiều muốn tìm hiểu về các loại nhạc cụ truyền thống”.
Sức sống bền bỉ và mạnh mẽ của đờn ca tài tử tại Tây Ninh.
Các nhạc công người Khmer trình diễn nhạc ngũ âm trên núi Bà Đen, Tây Ninh. Ảnh: Sun World Ba Den Mountain
Đờn ca tài tử với lịch sử hàng trăm năm cũng là một loại hình diễn tấu dân gian đặc trưng của người dân Nam bộ, và có một sức sống bền bỉ tại Tây Ninh. Di sản văn hoá phi vật thể này cũng được trình diễn trên núi Bà Đen bởi các nghệ nhân ưu tú người Tây Ninh trong các chương trình liên hoan và triển lãm nghệ thuật đờn ca tài tử, làm nên một sắc màu văn hoá vô cùng khác biệt cho ngọn núi cao nhất Nam bộ.
Tây Ninh với nét đặc trưng văn hoá của ẩm thực chay.
Một di sản văn hoá nữa mang đặc trưng không lẫn với bất cứ nơi nào khác của Tây Ninh là ẩm thực chay. Được hình thành từ rất lâu đời, nơi người dân theo đạo Cao Đài có thói quen ăn thập chay (mỗi tháng 10 ngày), ẩm thực chay đã là một phần không thể thiếu trong đời sống của miền đất hành hương Tây Ninh. Tại núi Bà Đen, ẩm thực chay được gìn giữ và sáng tạo, mang đến cho du khách trải nghiệm văn hóa đặc sắc trên đỉnh núi thiêng.
Núi Bà Đen đưa Dân ca Quan họ Bắc Ninh về với người dân Tây Ninh, Nam bộ.
Núi Bà Đen đưa Dân ca Quan họ Bắc Ninh về với người dân Nam bộ. Ảnh: Sun World Ba Den Mountain
Núi Bà Đen không chỉ gìn giữ di sản văn hóa Tây Ninh mà còn tái hiện nhiều di sản văn hóa trong nước và quốc tế. Mới đây, chương trình quảng bá Dân ca Quan họ Bắc Ninh và nghề làm tranh dân gian Đông Hồ đã được tổ chức tại đây, cho phép du khách trải nghiệm những làn điệu mộc mạc của Kinh Bắc và học cách làm tranh Đông Hồ, một di sản phản ánh đời sống thôn quê.
Tháng 12 tới, núi Bà Đen sẽ tổ chức tháng di sản, giới thiệu nhiều di sản văn hóa độc đáo. Cuối tháng 11, du khách sẽ tham gia không gian giao lưu văn hóa Việt–Nhật với các hoạt động và trải nghiệm đặc sắc. Triển lãm đèn đăng vẽ tay, với hàng nghìn ngọn đèn đủ kiểu dáng, màu sắc, sẽ tạo không gian lung linh suốt tháng 12.
Với các trải nghiệm văn hóa độc lạ, KDL núi Bà Đen, Tây Ninh đang trở thành điểm đến du lịch văn hoá đầy sức hút. Theo PGS.TS Đặng Văn Bài, phát triển du lịch trên cơ sở bảo tồn và phát huy di sản văn hoá là một xu thế mà UNESCO rất khuyến khích để lồng ghép quá trình phát triển với sự bảo tồn. “Núi Bà Đen được xây dựng và bồi đắp bởi các giá trị văn hoá di sản, thì nó đã vượt khuôn khổ của một KDL quốc gia, tiến tới là KDL có tầm cỡ quốc tế” – ông nói.
